تاریخچه ایلات و عشایر عرب خمسه فارس

             

  

 عشایر ذخائرمملکتندامام خمینی                                                                                                                                                

 نگارنده تاریخچه ایلات و عشایر عرب خمسه فارس 

 

زنده یاد حاج هوشنگ سهام پور

                                                            

    _elat va ashayer arab khamse far  houshang  sahampour

                                                

                                                                                         : history 

 

                                            elat va ashayer arab khamse fars  

 

                                                  houshang  sahampour

 

 

نام کتاب: تاریخچه ایلات وعشایر خمسه فارس

 

نام مولف: هوشنگ سهام پور

 

ناشر: انتشارات کوشا مهر

 

تیراژ: ۳۰۰۰جلد

 

چاپ و لیتوگرافی: چاپ حافظ

 

سال انتشار:۱۳۷۷

 

نوبت چاپ:اول

 

 

خوانندگان گرامی:

 

خواهشمندیم ما را از نظرات ارزشمند خود آگاه سازید.

 

                                                با تشکر

 

با سلام خدمت تمامی عشایر خونگرم بخصوص

 

عشایر خمسه فارس

 

 

از شما عشایر عزیز که با نظرات و اتقادات خود باعث دلگرمی اینجانب شده اید کمال

تشکر رادارم  و تقاضای همکاری از کلیه گرامیان مینمایم که در این امر خطیر بنده را

یاری نمایند تا بتوان شناخت بهتر و جامعی از ایلات خمسه در اختیار علاقه مندانش

قرارداد باشیم و در پایان به نظرات شما خوانندگان عزیز می پردازیم

                                                                                           باتشکر

                                                                                  محمد حسن سهام پور

                                                                                        ۱۳۹۱/۴/۶    

 آقای سهامی پور عشایر عرب امروزی متاسفانه دچار بحران هویت فرهنگی است...وقتی یک

عرب را با یک ترک قشقایی مقایسه می کنیم میبینیم قشقاییها توی معرفی ایل خودشون به دنیا

 خیلی موفق بودند ولی ما چی؟؟؟از نظرشناخت فرهنگی بسیار عقب موندیم...اندک افرادی ایل خمسه

 رو میشناسند...اونهایی هم که میشناسند بدتر از اونهایی اند که نمیشناسند...شما که یه روزی

 اجدادتون خان لبومحمدی بودند...یا بقیه فودالهای ایل خمسه نباید یه کاری کنند؟موسیقی و

 رسومات عشایر بسیار زیباست...موسیقی با کیفیت الان نیست اونهایی هم که هست شعراش

 خیلی سبک هست...هر چند که تلاش حضرت عالی و والد گرامیتون ستودنی اما آیا این

 حرفها کافی هست؟من به جرات میگم نه...کار ما با وبلاگ ساختن درست نمی شه...

باید توی عشایر عرب باز سازی فرهنگ بشه...مارته ممنون والمتشکرانی-

خان احمد -لبو محمدی-بوانات

   شرح حال نگارنده

                           

 

                  شرح حال نگارنده

         

نامم هوشنگ سهام پورفرزند عبدا لحسین فرزند امیر قلی فرزند مشهدی اسد لله فرزند

 حاج تقی  فرزند حاج هاشم فرزندمیر علی فرزند صباح فرزند محمد جد طایفه لبومحمدی

 از شاخه جباره ایل عرب فارس یکی از پنچ ایل خمسه می باشم.در سال۱۳۰۸شمسی

 در یک سیاه چادر عشایری متولد شدم.سه ساله بودم که از طرف دولت در سراسر

 ایران عشایر را قهراو جبرا به  صورت اسکان در اوردن وایل عرب هم در مجاورت

 قراء وقصبات فارس بطور پراکنده و دسته های کوچک بنام تحته قاپو در امد و کلانتران

عشایر که دستشان از عواید ایلی کوتاه شده بود دولت بهر یک ملکی از املاک خالصه

را واگذار نمود و در سال ۱۳۱۴شمسی که شش سال داشتم ملکی بنام صدرابادواقع در

 بلوک فسارود داراب به پدرم تحویل دادند وخانواده ما در ان ملک اقامت نمودند من که

 کودکی شش ساله بودم بخوبی نارضایتی عشایر را از تحته قاپو می دیدم وناراحتی های

انان رابه گوش می شنیدم و این نارضایتی ها بصورت خاطرات در زوایای قلبم نقش

 می گرفتند.

در مدرسه روستای مشغول به تحصیل گردیدم و تا کلاس پنجم ابتدائی درس خوانده

بودم که در سال ۱۳۲۰ خورشیدی عشایر از اسکان خارج گردیدند و به ییلاق وقشلاق

پرداختند افراد ایل که در خانه های گلی پای بند شده بودندبا چنان شور وشوقی  به تکاپو

 افتادند و برای رواج و رونق ایل چنان مشتاقانه تلاش می نمودند که توصیف ان مشکل

 است و این خاطرات را من در  ذهن خودمحفوظ داشتم و هنوز که حدود شصت وپنج سال

 از عمرم می گذرد یاد اوری ان روحیات وان زحمتها برایم لذت بخش است.

 پدرم عشیره ابوابجعمی خود را که  در دهات اطراف داراب و نی ریز و بوانات  بودند  

 جمع اوری کرده در جوار بقیه طوایف عرب به ایاب و ذهاب پرداختند و اینجانب مجبور

شدم برای ادامه تحصیل در شهرستان داراب در منزل یکی از دوستان پدرم بمانم زیرا در

ایل هیچگونه مدرسه ای وجود نداشت و مکتب های محلی و خصوصی هم با دروس جدید

 آشنای نداشتند پس از پایان دوره ابتدائی به واسطه دوری از خانواده و عشق وعلاقه ای

که به کوه و صحرا داشتم ترک تحصیل نموده و به جمع طایفه  پیوستم علاقه وافری که به

 مطالعه و کتاب خواندن داشتم در نتیجه مقدار زیادی کتاب از جمله شاهنامه خمسه نظامی

 تاریخ ایران و جهان و گلستان و بوستان سعدی و دیوان حافظ و چند کتاب تاریخی وکتابهای

 دبیرستانی در خانه مان جمع شدند و منهم اگر چه از مدرسه دستم کوتاه شده بود ولی به

 مطالعات کتب مختلف می پرداختم تا انکه در سال ۱۳۳۰ به خدمت نظام وظیفه رفتم و پس از

 انجام خدمت سربازی به ایل بازگشتم در این هنگام پدرم بنا به تقاضای شخصی از کلانتری

 ایل کناره گرفت لذا من از طرف  فرمانده لشکر فارس 

به کلانتری چند تیره از طایفه لبومحمدی

 مصوب شدم و باعشق و علاقه وافری که از کودکی در وجودم جوانه زده بود

 مشغول انجام این وظیفه گردیدم تا اوایل سال۱۳۴۳ که نظام کلانتری در عشایر کلا منحل

گردید به روستای صدرآباد رفتم وپس از یکسال پدرم  دار فانی را وداع گفت و من برای

ادامه زندگی بمنظور امرار معاش خودم و طایفه لبو محمدی مشغولفعالیت شدم که در

 نتیجه معادل ۳۰۸۰ هکتار از اراضی رود خور و چشمه عاشق نیریز فارس را از اداره

خالصه فارس جهت خود و یکصدو پنجاه چهار خانوار لبو محمدی گرفتم و سرگرم احیاء

این اراضی گردیدم  و عملا از حالت سیار به حالت اسکان در  امدیم و چون زندگی در

 یک نقطه  روحیه ام را ارضاء نمی کردتصمیم گرفتم اطلاعات بیشتری راجع به ایل عرب

به دست اورم و در حین فعالیت کشاورزی با مطالعه  و مسافرت به مناطق ایلات مختلف

 اطلاعاتی کسب نمودم.

و تا سال۱۳۶۵ در رودخور به کشاورزی اشتغال داشتم آن منطقه بیابان و خالی از سکنه بود بر

اثر فعالیت و مساعی زیاد که انجام دادم در حال حاضر یکی ازمرغوب ترین نقاط حوزه

شهرستان نی ریز می باشد و در سال ۱۳۵۷ با قطع علاقه و واگذاری کلیه سرمایه کشاورزی

خودم در مقابل حق الزحمه ناچیزی به عده ای از افراد بومی عشایر اسکان شده به شیراز امدم

پس از آمدن به شیراز به فکر افتادم مطالب و یاداشتهای خود را تنظیم و جمع و جور نموده و این

تاریخچه را به چاپ برسانم  تا شرح حال نسبتا جامعی از تاریخ و زندگی طوایف مختلف ایل

عرب که یکی از ایلات پنج گانه خمسه فارس مباشد برای اطلاع علاقمندان و عشایرزادگان باقی

و یادگار بماند شایان ذکر است که ایلات خمسه عبارتند از:

۱-ایل عرب  (عربی زبان)

۲-ایل باصری (فارسی زبان)

۳-ایل نفر (ترکی زبان)

۴-ایل بهارلو(ترکی زبان)

۵-ایل اینارلو(ترکی زبان)

ولازم به یاد اوری است که این مجموعه بدون عیب و نقص نخواهدبود.

لذا امیدوارم خوانندگان عزیز بر بنده خرده  نگیرند و نکات مثبت ان رامنظور نظر قرار دهند

((تا چه قبول افتد و چه درنظر اید))

                                                         من الله توفیق

                                                      هوشنگ سهام پور

روحش شاد یادش گرامی باد

 

ایلات خمسه فارس

              ایلات خمسه فارس

 

 

در دوره قاجاریه در فارس اتحادیه ایلی دیگری نیز شکل گرفت که به

ایلات  خمسه (پنجگانه)شهرت یافت ایلات خمسه عبارتند از

:اینالو،بهارلو،نفر،عرب  وباصری میباشد.ایلات اینالو و بهارلو و نفر

ترک می باشند. منشا" ایل عرب (که به دوشعبه عرب شیبانی و عرب

جباره یا کوچی تقسیم می شود) به مهاجرین عرب دوره اولیه اسلامی

می رسد ایل باصری فارس زبان است و در باره منشا" قومی  ان تحقیق

کافی صورت نگرفته است. شکل گیری  اتحادیه ایلات خمسه در چهار

چوب سازمان سیاسی واحد ظاهرا به دوران حکومت شاهزاده فرهاد

میرزا معتمدالدوله بر فارس باز می گردد . او برای اعمال سلطه بر

ایلات فوق (که در همسایگی یکدیگرودر مناطق سردسیروگرمسیری

واحد می زیستند)در سال ۱۲۷۸ ه ق . حکومت ایلات خمسه به

محمد رضا خان قوام الملک رسید

ایل ترک زبان اینالو که گویا با یورش مغول به ایران امده،از زمان

صفویه تحت حکومت دودمان خوانین ابوالوردی بود.دودمان خوانین

نفرنیز از زمان  افشاریه و زندیه ریاست ایلات ترک بهارلو و نفر

را به دست داشتند. در سال ۱۲۶۷ ه ق .با عصیان طوایف بهارلو

به رهبری ملا احمد بهارلو وی قدرت و لقب خانی یافت. 

 

 

نگاهي گذرا بر ايلات خمسه

نگاهي گذرا بر ايلات خمسه

 

پوشیده نیست که جامعه عشایری از افراد خد متگزارو صبورکشور

عزیزمان میباشد که د ر طول سالهائ پرنشیب و فراز تاریخ با

 تلاش هائ خستگی ناپذ یرخود از جهات سیاسی اقتصادی و اجتماعی

پیوسته نقش اساسی خویش رابه خوبی ایفا نموده وبدون توقع حاصل

مساعی خودرا به هموطنان خویش تقدیم می کنند

عشایر فارس نیزدر میدان خدمتگزاری چه ازنظرمبارزات خونین بادشمنان

 خارجی وچه ازنظراعتراض به سیاستهایغیرعادلانه حکام وسلاصین جبار

 وستمگروچه ازلحاظ تولیدات ودست بافته هانشان افتخاربرجبین وشکنج

 زحمت برچهره دارند ازانجا که ایل عرب فارس نشین که درجمع بندی یکی

 از پنچ ایل خمسه میباشدودارای سوابق روشن ودرخشان است ودر خطه

زرخیرشرق فارس بارهنوردیها -کوه پیماییهابااشناییهای طبیعت - دست و

پنچه نرم کردن باحیوانات وحشی در جنگل ها با نان خشک ساختنها -بدون

 پزشک ومبارزه کردن بادردهاگذشته خویش رارقم زده وراه پرسنگلاخ و

پرپیچ وخم زندگی راازصدراسلام تاکنون پیموده است ازاول درسیاه چادرهای

 زمستانه وتابستانه درسردسیروگرمسیربه باروکوچ پرداخته وبا پرورش دام

 وبافتن فرشهای نفیس امرارمعاشمینموده لیکن تحت تاثیرعوامل عدیده سال

 به سال ازتوش وتوانش کاسته شد ودراطراف واکناف استان فارس به حالت

 اسکان ونیمه سیاردرامده اند وفقط تعداد اندکی هنوز به ییلاق وقشلاق میپردازند

 ان هم نه بصورت کوچندگی قدیم بااسب وشتربلکه اکثرا به وسیله کامیون یک

 شبه ازگرمسیر به سردسیروبالعکس میرسند ونتیجه چینن اب وهوا عوض کردنها

معلوم است که چه می باشد .

 

 تشکیلات ایلی عشایردرزمان فعلی

عشایرقشری است که ازطریق قرارداشتن در یک شجره نامه قومی  ایل وطایفه وتیره

 خودرامعرفی نموده وعمدتا دریک فعالیت تولیدی که اکثرا دامداری است شاغل میباشند

 دربعضی موارد کشاورزی نیزبه عنوان شغل فرعی یاثانوی انها مطرح است . انچه مسلم

 است عشایر روزی همگی متحرک بوده وبه مرورزمان که ازسوی رژیم های حاکم و

حوادث طبیعی در تنگناقرارگرفته و درشهرها یاروستاها مسکن گزیدند .هم اکنون عشایر

 ازنظر فرم زندگی و نحوه خدمات  رسانی به سه دسته (گروه ) تقیسم می شود .اول گروهی

 که کاملاسیارند ومرتبا ازقشلاق به ییلاق وبالعکس کوچ می نمایند ودامداری شغل اصلی

 انهاست .

دوم گروهی که نیمه سیارند ودرییلاق وقشلاق خانه روستایی دارند وکشاورزی شان نیزچشمگیراست .

سوم گروهی ساکن که کاملا به شکل روستادرامده وعمدتا کشاورزی دارند ویادرشهرهابه

کارگری ودستفروشی ومشاغل دولتی پرداخته اند .

ایل خمسه: شامل طوایف عرب وباصری وکرشولی ونفر واینانلو وبهارلو میباشد .

بنکو : مجموعه چندخانواررابنکو می گویند .

تیره :مجموعه چند بنکورا تیره گویند .

طایفه :مجموعه چند تیره راطایفه گویند .

ایل :مجموعه چند طایفه رایل گویند .

خانوار : گروهی که زیریک چادرزندگی می کنند وبایکد یگر هم خرج بوده وباهم دریک سفره غذا می خورند .

ییلاق ( محل اطراق تابستانی )  محلی که عشایربهاروتابستان درانجابه سرمی برند که بین

عشایر به سرحد معروف است که دراصل سردسیراست  .

قشلاق ( محل اطراق زمستانی ) محلی که عشایر پاییز وزمستان رادرانجابه

 سرمی برند که بین عشایربه گرمسیرمعروف است .

 

 نگاهی به استان فارس و شهرهای خمسه نشین ان

استان فارس درجنوب ایران قرارگرفته واز شمال بااستانهای اصفهان ویزد از جنوب بااستان

 هرمزگان ازشرق بااستان کرمان وازمغرب بااستانهای بوشهروکهکیلویه وبویراحمد

همسایه است . مساحت ان 133000 کیلومتر مربع ودرامتداد جبال زاگرس یک ناحیه

کوهستانی و معتد ل راتشکیل میدهد دارای کوهستانهای بهم پیوسته و گردنه های

 صعب العبور درناحیه شمالی وشمال غربی وکوههای پراکنده ودشتهای حاصلخیز درناحیه

 جنوب و جنوب شرقی میباشد :  این استان از نظر اب وهوا به دو ناحیه سرد سیری

 وگرمسیری تقیسم می شود وجو د رودهاوچشمه ها دردره ها وکوهپایه ها باعث سرسبزی

 وچمنزارهای طبیعی فراوانی درجای جای فارس کردیده که از نظر دامداری ایلات وعشایر

 راجلب نموده است .

عشایر فارس عبارتنداز از ایل قشقایی  - ایلات خمسه -  ایل ممسنی وایل بویراحمد

 که اکثر قریب به اتفاق در چادرهای سیاه که ازموی بز وبدست خودشان بافته

می شود زندگی می نمایند که درزمان کنونی اکثرا اسکان یافته ودرشهرها ومناطق

 دیگر پراکنده می باشنداین استان دارای  14 شهرستان 34 شهر 112دهستان و 38 بخش می باشد.

 

ایل عرب

باید دانست که ایل عرب فارس جماعتی ازاعراب بادیه ،نجد و عمان و یمامه عربستانند که

 در زمان خلفای بنی امیه و بنی

عباس بلکه از صدر دولت علیه اسلام دامت شوکتها برای تسخیر مملکت فارس و نظم نواحی

 آن با عیال و مواشی آمده به

عادت خود در چادرهای سیاه زمستانه و تابستانه در دشت و کوهستان آمد و شد کنند. قشلاق

آنها نواحی بلوک سبعه و

رودان و احمدی و ییلاق آنها بلوک بوانات و قنقری و سرچاهان باشد.و زبان این گروه از زبان

 عربی اصلی بیرون رفته

و جز لهجه عربی برای آنها باقی نمانده است.و ایل عرب  در اصل دو ایل می باشد . یکی عرب جباره

 و دیگری  عرب

شیبانی است .

ایل اینا نلو

((یکی از ایلات پنچ گانه خمسه می باشد این ایل ازترکستان درقرن سیزدهم میلادی به ایران

 امده ودرفارس اقامت گزیده اند هنگامی که شاه عباس اول ایل شاهسون راتشکیل داد قسمتی

 از ایل ایناینلو به این ایل جدید ملحق شدند .)) ایل بهارلو یکی از پنچ ایل خمسه  فارس

ایل بهارلو

شعبه ای از طوایف شاملو میباشند که دارای هفت قبیله بوده اند وتوسط سید صدرالدین

 از جنگ امیرتیمورخلاص وباشاه اسماعیل خروج کردند در زمان گذشته این ایل ایاب وذهاب

 می کردند محل ییلاق انهادر بیضا  ورامجرد ومحل قشلاق انها درحوزه شهرستان داراب بوده

است مدت  زمانی است که درداراب اقامت نموده .

چون زبان همه انهاترکی است باید اصل انها از ایلات ترکستان باشد که در زمان سلاطین سلجوقی

 وسلاطین مغول به ایران امده ودرفارس توقف نموده اند . چنانکه  تاکنون یک طایفه

 از ایلات ترکمان دشت خوارزم را بهارلو گویند قشلاق این ایل صحرای ایزد خواست لارستان

 وجایگاه داراب وییلاق ان نواحی رامجرد ومرودشت وکمین بود .

 ایل باصری

یکی ازپنج ایل خمسه ایل باصری میباشد این ایل اززمان سابق باایل عرب هم مرز وهم

 جواربوده وحاکم ایل باصری وایل عرب هردو یکی بوده از زمان صفویه تازمان کریمخان زند

 ایل باصری به ایل عرب ملحق شد .

ایل نفر

ایل نفردرناحیه گراس زندگی می کند رییس این ایل در زمان حکومت نادر شاه

افشار حاج حسین خان نفر بوده واز انجا که وی فردی متنفذ ودردربارسلاطین وقت اعتبار ویژه ای

 داشته از این رونام ایل از اسم وی گرفته شده . ایل نفر از جمله پنج ایلی است که ایلات خمسه

راتشکیل می دهد در طول دوران نادر شاه وکریمخان زند حاجی حسین خان نفر رییس ایل نفر

 وبهارلوبوده است .

 

حکومت در ایل عرب و باصری

               حکومت در ایل عرب و باصری 

 

حکومت در ایل عرب و باصری نیز از زمان صفویه در دودمان  خوانیین

عرب شیبانی بود. در سال ۱۲۷۹ه ق حکومت باصری از دست دودمان 

فوق خارج شد و سپس در سال ۱۲۸۵ ه ق با مرگ علی قلی خان عرب

دوران اقتدار خوانین شیبانی بر ایل عرب نیز به سر رسید و حکومت هر 

دو ایل به دست خاندان قوام شیرازی افتاد. با سلطه خاندان قوام افرادی

از طایفه کلمبه ای باصری بر جسته شدند و کلانتری باصری به تدریج 

در اولاد مهدی خان از طایفه کلمبه ای تثبیت شد. 

در اواخر دوره قاجاریه ،عسکر خان شیبانی از ایل عرب قدرت یافت

و با اشغال بخش وسعی از شمال فارس  خود را عسکر شاه نامید.او

توسط حکومت فارس وخاندان قوام الملک به نیرنگ دستگیر و به دار

اویخته شد.

به دینسان با سلطه خاندان قوام الملک شیرازی اتحاد ایلات پنجگانه

شکل گرفت در دوره قاجاریه،در ایلات فوق دو کنش سیاسی ناهمسو 

دیده می شد،کنش نخست بهره گیری خاندان قوام از سران و تفنگچیان

ایلات خمسه در جهت اهداف خود است که به دلیل وابستگی قوامی ها

به استبداد و استعمار سمت و سوی ارتجاعی داشت.کنش دوم ،شورش ها

و حرکتهای خود انگیخته واعصیان جویانه درون این ایلات بود که گاه به

شکل شورش های خونین  علیه  خاندان  قوام  و  حکومت  شیراز  نمود

می یافت (مانند شورشهای خانباز خان و عسکر خان عرب)در قیام ضد

انگلیسی عشایر جنوب (۱۳۳۶ه.ق)بخشهای از عشایر خمسه به مبارزه

ضد استعماری پیوستند و بخش های نیز در صف خاندان قوام و انگلیس

 قرار داشتند.

ایل عرب

                           

ایل عرب

باید دانست که ایل عرب فارس جماعتی ازاعراب بادیه ،نجد و عمان و یمامه عربستانند که در

 زمان خلفای بنی امیه و بنی عباس بلکه از صدر دولت علیه اسلام دامت شوکتها برای تسخیر

 مملکت فارس و نظم نواحی آن با عیال و مواشی آمده بهعادت خود در چادرهای سیاه زمستانه و

 تابستانه در دشت و کوهستان آمد و شد کنند. قشلاق آنها نواحی بلوک سبعه ورودان و احمدی و

 ییلاق آنها بلوک بوانات و قنقری و سرچاهان باشد.و زبان این گروه از زبان عربی اصلی بیرون

 رفته و جز لهجه عربی برای آنها باقی نمانده است.و ایل عرب  در اصل دو ایل می باشد . یکی

 عرب جباره و دیگری  عرب شیبانی است .

عرب شیبانی شامل طوایف زیر می باشد

 ال سعدی-الوانی-بنی عبدالهی-حسانی-خوشنامی-درازی-عبدالیوسفی-عمله-فارسی-لبوحاجی-

میرکی-ولی شاهی-تکریتی-میش مست-پلنگی-

عرب جباره شامل طوایف زیر می باشد.

لبو محمدی-لبوغنی-لبو شرف-شیری-مزیدی-کوچی سفری-کوچی لر-پیرسلامی-کوچی علی

مرادی-نقدعلی-عزیزی-کوچی عبدالرضائی-جابری-قوهسانی-بهلولی-سادات کل-قنبری-

شهسواری-سادات موسوی(حاج سید کوچک)-سادات موسوی(اتشی)-سادات ال علی

-سادات حسینی-عرب گاو میشی-چریگلی عیسای

 

 

     

 ایل اینا نلو

 

یکی از یلات پنج کانه خمسه می باشد. این ایل از ترکستان در قرن سیزدهم

میلادی به ایران امده و در فارس اقامت گزیده اند هنگامی که شاه عباس اول

ایل شاهسون را تشکیل داد قسمتی از ایل اینانلو به این ایل جدید ملحق شدند.

(در شمال ایران در زمستان بین قم و تهران و در تابستان در خمسه گزیدند)

این ایل به بیست و پنج تیره تقسیم می شود که مدتهاست در حوزه شهرستان

 فسا(قره بلاغ)و حوزه شهرستان داراب (فسارود)بحال سیار و ساکن زندگی

 می نمایند.قبلا از شغل (چهاب کاری)بوسیله گاو و دلو مقداری کمی اب از

چاه خارج ساخته و زراعت مختصری به وجود می اوردند لیکن امروز با

حفر چاهای عمیق و نیمه عمیق تمام مناطق تحت تصرف ومالکیت خود را

به صورت املاکی بسیار حاصل خیز در اورده که بهترین روستاهای منقطه

داراب و فسا مربوط به کشاورزان ایل اینانلومی باشد.از سال هزاروششصد

وبیست میلادی تا هزارو هشتصدو بیست ریس ایل اینانلو از تیره ابوالوردی

بوده است .اخرین کلانتران شخصی بنام مهرخان فرزندعبدالرحیم خان که در

سال هزاروهشتصدوبیست میلادی به وسیله رحیم خان نامی از تیره بیات کنار

گذاشته شد(از اعقاب کلانتران ابوالوردی در اتشبارو توپخانه افسر بودند)پس

از مرگ رحیم خان بیات پسرش معصوم خان کلانتر گردید بعد از ان علی

بگ نامی از تیره سرک لو کلانتر شد وی برای مدت کوتاهی کلانتر بودبعداز

وی عباسقلی خان نوه رحیم خان بیات کلانتر شد بعد از عباسقلی خان در سال

هزارو هشتصدو هفتادوشش میلادی باقرخان از تیره بلاغی کلانتر شد.در

 

دوران سلطنت رضاخان میرپنج شخصی بنام ابوالقاسم خان ارجمند عنوان

کلانتری اینانلورا بدست گرفت بعداز فوت ایشان فرزندش مختارخان ارجمند

به این سمت رسیدتا سال هزاروسیصدوچهل و سه خورشیدی عنوان کلانتری

ایل اینانلو پایان پذیرفت .ایل اینانلوکلا ترک زبان واسامی تیره های ان عبارت

است از ۱-ابوالوردی که کلیه افراد این تیره در شهرستان شیراز مدتهاست

اسکان گردیده و تمام افراد ان تیره دارای مشاغل دولتی و عموما سرمایه دار

ودارای املاک در مناطق سردسیری و گرمسیری هم جوار ایل قشقای می باشند 

افراد این طایفه با اینکه از تاریخ خود اطلاع کامل دارند لیکن روابط خود را

با ایل قطع نموده و خود را از عشایر ایل قشقای قلمداد می نمایند.۲-اسلاملو

۳-افشاراوشکی۴-حاجی لو۵-ایرنشاهی۶-بلاغی۷-بیات۸-چهارده چریک

۹-چیان۱۰-دادبگلو۱۱-دهو۱۲-دیندارلو۱۳-زنگنه۱۴-سرکلو۱۵-سکر۱۶-

قورت۱۷-قره قره۱۸-چقیلو۱۹-قرایی۲۰-کوک پر۲۱-محمدعلی بیگی۲۲-

یغمرلو۲۳-خوبیارلو.

از فرزندان کلانتران سابق اقایان غلامحسین معصومی فرزند کهندل خان

علینقی محمودی فرزند کهزاد خان محمد حسین و مصطفی فرزند نجف

قلی خان را باید نام برد.

ایل بهارلو

                                       ایل بهارلو

 

ایل بهارلو شعبه ای از طوایف شاملو می باشند که دارای هفت قبیله بوده اند و توسط سید صدر

الدین از جنگ امیر تیمور خلاص و با شاه اسماعیل خروج کردند در زمان گذشته این ایل ایاب و

ذهاب می کردند . محل ییلاق آنها در بیضاء و رامجرد و محل قشلاق آنها در حوزه شهرستان

داراب بوده است ُ مدت زمانی است که در داراب اقامت نمودند چون زبان همه آنها ترکی است

باید اصل آنها از ایلات ترکستان باشد که در زمان سلاطین سلجوقی و سلاطین مغول به ایران

آمده و در فارس توقف نموده اند چنانکه تا کنون یک طایفه از ایلات ترکمان دشت خوارزم را

بهارلو گویند . قشلاق این ایل صحرای ایزد خواست لارستان و جلگاه داراب و ییلاق آن نواحی

رامجرد و مرودشت و کمین بود. چندین سال است از نواحی داراب حرکت نکرده در زمستان و

تابستان در چادرهای سیاه در کنار رودخانه های داراب منزل دارند و حکومت و ضابطی این ایل

از زمان نادر شاه با حاج حسین خان نفر بوده و بعد از وفات او فرزندش محمد تقی خان قرار

گرفت . بعد از وفات او پسرش علی اکبر خان ضابط گردید و در سال ۱۲۶۷ قمری ملا احمد

بهارلو از تیره احمد لو در قید علی اکبر خان نفر محسوب بود و علی اکبر خان ملا احمد را از

شیراز با قید و زنجیر و صد نفر سرباز برداشته به جانب داراب روانه گردید . چون به

سروستان رسیدند چندین سوار از قبیله ملا احمد آمدند و در نیمه شبی ملا احمد را از قید نجات

 دادند و در سال ۱۲۶۸ تمام تیره های بهارلو با ملا احمد موافقت کردند و از جانب دیوانیان

خلعت ضابطی بهارلو و لقب خانی برای ملا احمد برده و او را احمد خان حاکم بهارلو گفتند و

وچند سال با استقلال با دوستان مهربانی و دشمنان خود را فانی نمود در سنه ۱۲۷۵ وفات

نمود و به اندک وقتی تیره های بهارلو با یکدیگر شوریدند جنگها کردند و خصومت ها نمودند

به اندازه ای که از کشتن و غارت و اسیر کردن از یکدیگر اغماض نداشتند به اندازه ۵۰۰ نفر

از ایل بهارلو خواه به دست یکدیگر خواه به لشکر دیوانی کشته گشتند تا اینکه در سال ۱۲۷۹

چراغعلی بیگ پسر شاه علی بیگ از تیره تلکه بهارلو که سمت مباشری ایل بهارلو را داشت

به زور بازو و فصحت زبان و درستکاری بیشتر تیره های بهارلو را با هم الفت داد که در

چنبره اطاعت او در آمدند و او را به مناسبت مباشری که اهل قلم بود میرزا چراغعلی گفتند و

چندین سال به اقتدار تمام ضابط و کلانتر ایل بهارلو بود و در سال هزار و دویست و نود و اند

پسرهای نصر اله خان بهارلو از تیره احمد لو او را کشتند و بعد از او ضابطی و کلانتری

بهارلو با حسین خان بهارلو که تربیت یافته میرزا چراغعلی بود به ضابطی تمام ایل بهارلو قرار

گرفت و تا کنون ایل بهارلو را در کمال نظم و آرامی پرستاری کرده نام دزدی و غارت منسوخ

داشته و تیره های ایل بهارلو

بر این وجه است :

ابراهیم خانی -احمد لو -اسماعیل خانی - بر بر - تلکه جامه بزرگی - جرغه - جوقه  -

حاجی تارلو -حاج عطار لو (همان حاج تارلو  است) - حیدر لو - رسول خانی - سکنر -

 صفی خانی - عیسی بگلو - کریم لو - کلاه پوستی - مشهد لو - نظر بیگلو .

مرحوم حسین خان بهادر نظام در ایل بهارلو شجاعت های بسیار کرد و تنی چند از متمردین

فارس را به فرمان والی فارس دستگیر و به دارالحکومه فارس تحویل نمود ( نگارنده) بعد از

مرحوم حسین خان بهادر نظام ریاست ایل بهارلو به فرزند ارشدش مرحوم امیر آقا خان محول

گردید که مدت ۶۰ سال تمام از آنان سرپرستی نمود و به املاک و اغنام آنان افزود و ایل بهارلو

را در داراب متمرکز ساخت قسمت عمده ای از املاک داراب به مالکیت ایل بهارلو و امیر

آقا خان قرار گرفت که تا کنون هم مالک  می باشند و کلیه ایل بهارلو اسکان یافته و

در روستاهای شهرستان داراب هستنند . و تیره های کلاه پوستی و عیسی بیگلو در قدمگاه  

ارسنجان اقامت گزیده و مدتهاست در این محل به کشت و زرع مشغول می باشند .

روابط با شهر و روستا تغییری در گویش و اصول سنتی آنها به وجود نیاورده و از زمان 

امیر آقا خان روابط مسالمت آمیز بین ایل بهارلو و روسای آنها وجود داشته انتظار و توقعات

مادی کمترین خللی در ارکان مودت و هم تستگی وارد ننموده افراد ایل مورد محبت و توجه می

باشند .قسمتی از تیره های ایل بهارلو مرحوم حسینی فسایی در کتابش ( فارسنامه ناصری)

ذکر نموده که با تیره های بهارلو در حال حاضر مغایرت جزئی دارند .

تیره های بهارلو در حال حاضر عبارتند از :

۱- تیره احمد لو ۲- جامه بزرگی ۳- نظر بیگلو ۴- خروسلو ۵-  سکز ۶- قره واولاد ۷-

 سلیمانی ۸- رسول خانی ۹- محمد خانی ۱۰- شیخ ۱۱- حاج طاهر لو ۱۲- مشهد لو ۱۳-

تلکه ۱۴- جرغه  ۱۵- حیدر لو ۱۶- عیسی بیگلو ۱۷- صفی خانی ۱۸ - کریم لو ۱۹بر بر

۲۰- اسماعیل خانی ۲۱- ابراهیم خانی ۲۲- کلاه پوستی که تماما دامدار و زراعت پیشه و

معدودی چادر نشین اند افراد ایل بهارلو چون نیاکان خود دلیر و شجاع می باشند برخی از افراد

ایل تحصیلات عالیه نموده .  در بین ایل بهارلو زارعین و باغ دارانی دیده می شود که  در امر

کشاورزی معروفند . حسین خان بهارلو در رشته کشاورزی و باغداری و علیرضا خان  بهارلو

 در دامداری. ایل بهارلو در امر کشاورزی و دامداری و باغداریا از دیگر ایلات خمسه به

مراتب بهتر هستند . حکمت فرزند عبد الحسین نظر بیگلو مجسمه ای از مرحوم حسین خان

بهادر نظام ساخته که در خور تحسین است و پدرش یکی از شجاع مردان ایل بهارلو بوده است .

 

ایل نفر

                                        ایل نفر

 

ایل نفردر ناحیه زاگرس زندگی میکند ریس این ایل در زمان حکومت نادر

شاه حاج حسین خان نفر بوده و از آنجا که وی فردی متنفذ و در دربار

سلاطین وقت اعتبار ویژه ای داشته . از این رو نام ایل از نام وی گرفته

شده. ایل نفر از جمله پنج ایلی است که ایلات خمسه را تشکیل می دهد در

طول دوران نادر شاه و کریم خان زند حاجی حسین خان نفر رئیس ایل نفر

و بهارلو بوده است بعد از وی فرزندش محمد تقی خان و بعد از وی فرزندش

علی اکبر خان به ریاست ایل برگزیده شدند .در سال ۱۸۳۷ میلادی علی اکبر

خان رئیس تشریفات فریدون میرزا والی فارس گردید و کمی بعد ریاست ایل

بهارلو به ملا احمد واگذار شد.

در سال ۱۸۵۳ میلادی علی اکبر خان وفات یافت . بعد از وی ریاست ایل نفر 

به فرزندش محمد حسن خان رسید . محمد حسن خان چند سال بعد از اینکه 

ایل نفر به بیگلر بیگی فارس واگذار شود به زندگی خصوصی و سرودن                       

اشعار پرداخت . ایل نفر به ۱۵ تیره زیر تقسیم می شود ۱- بداخی ۲- تتقلو

۳- چنگالی ۴- دولخانلو ۵- زمانخانلو ۶- جین ۷- ایراکی ۸- کدلو

۹-کوبید خانلو ۱۰- قره بجوقلو ۱۱- حیدر لو ۱۲- ستارلو ۱۳-سنجرلو

۱۴-شولی ۱۵- لر

چون زبان آنها ترکی است بایستی از ترکان باشند و حاج حسین خان نفر

از اول دولت نادر شاهی و سلطنت نواب کریم خان اعتبار تام در مملکت

فارس داشته رتق و فتق امور دیوانی بوده و حکومتی ایل بهارلو و نفر را

به اقتدار می گذرانید . بعد از وفات او محمد تقی خان نفر به جای پدر برقرار

 گردید . بعد از وفات او علی اکبر خان نفر شاعر بعد از وفات پدر به حکومت 

 بهارلو و نفر برقرار گردید در ایام جوانی چند سال در اصفهان توقف کرد.

فنون عروض و قافیه را بیاموخت و در خدمت جناب حاج محمد حسین خان

صدر والی اصفهان محرم راز و مخزن اسرار گردید و بعد از وفات والده

 خود به شیراز آمد . به حکومت بهارلو و نفر برقرار گردید و در زمان

فرمانروایی نواب اشرف والا فریدون میرزا فرمانروای مملکت فارس 

 در سال ۱۲۵۳ و ۴ و ۵ قمری به منصب ( ایشک آقا باشی ) سر افراز

گردید و در سال ۱۲۶۹ قمری وفات یافت و پسرش محمد حسین خان

 بعد از وفات پدر از شغل و منصب آبا و اجدادی چندین ساله در گذشت و

کنج قناعت را بر گنج حکومت اختیار نمود و در خانه عافیت نشسته و به

قلیل مواجب دیوانی زندگی می کرد . در حال حاضر افراد ایل نفر قسمت

 عمده ای در صحرای باغ لارستان و دیگر مناطق لارستان اسکان گردیده

اند و قسمتی در شیراز و مرودشت سکونت دارند دارای املاک و احشام و

اغنام می باشند . در بین ایل نفر افسر و مهندس و قاضی و لیسانسه در

 رشته های مختلف مشاهده می شود یکی از طوایف نفر به نام دولخانی

 می باشد که روی اختلافات و زد و خورد های قبیله ای قدری از ایل نفر 

فاصله گرفته است تا حتی منطقه سردسیر و گرمسیر آنها از ایل نفر جدا

می باشد و از دو مسیر رفت و آمد می نمایند و طایفه دولخانی دارای چند

تیره است به نامهای :

احمد لی - زمان بگلی - قوللمالی - کریملی و بیک

جمعیت طایفه دولخانی در حدود ۶۰۰ خانوار می باشد تیره احمد لی در حال

 چادر نشینی و ییلاق و قشلاق می باشد که در فاصله کم در یسک منطقه حرکت

 می نمایند و منطقه آنان معروف است به گود حیبو یا گود حیوان . طایفه دولخانی

 کلاْ در منطقه لارستان اقامت دارند  و قسمتی در شهرستان لار مقیم هستند

لیکن تمام افراد دولخانی ساکن لارستان در روستاها دارای آب و زمین زراعی

 می باشند و مشغول کشاورزی هستند . زبان طایفه دولخانی همانند بقیه ایل نفر

ترکی می باشند . اسامی املاک طایفه دولخانی در حوزه شهرستان لار عبارتند از

عناق - کاسه دار -متعلق به فرزندان حاج شاه میرزا می باشد نامبرده از زمان

سابق عنوان سرپرستی طایفه دولخانی را داشته و اکنون هم تمام طایفه دولخانی

از فرزندان حاج شاه میرزا حرف شنوی دارند . اراضی درز و سایبان و دشت کنار

 متعلق به راهدار بیگ دولخانی و فرزندان و بنی اعمامش می باشد راهدار بیگ

یکی از افراد شجاع و زرنگ طایفه دولخانی می باشد . نامبرده و عمویش به نام

مرحوم سردار بیگ مدت ۶۰ سال به مبارزه با رژیم پهلوی پرداختند و تسلیم نشدند

سردار بیگ در بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۵ به طور مرموزی به قتل رسید .

اسامی مزارع تحت تسلط طایفه دولخانی کرموستج - لطیفی - نیمه - سه نخود-

گود حیبو - بریز - دشت کنار - درز - سایبان - عناق می باشد .

سرشناسان طایفه دولخانی عبارتند از : حاج شاه میرزا - محمد و احمد فرزندان 

نامبرده شهرت کریمی - غلامحسین بیگ - مهدی قلی بیگ و فرزندانشان به نامهای

 محمد حسن و درویش و محمد شهرتشان بیگی می باشد حاج آقا فرج پور که از تیره

زمان بیگ لو می باشد و فرزندش به نام قشم بیگ فرج پور با درجه سرهنگ یکمی 

افسر نیروی انتظامی می باشد .

به طوری که راهدار بیگ دولخانی اظهار می دارد نژاداْ از اعراب شیبانی و از طایفه

عبد الیوسفی است که اجداد نامبرده از ایل عرب خارج و به ایل نفر و دولخانی وارد

شده اند . ایل نفر مخصوصاْ طایفه دولخانی از سپاهیان آیت الله سید عبد الحسین

 لاری بوده و در جنگ تحمیلی شهدایی تقدیم اسلام کرد. 

 

ایل باصری

           ایل باصری

 

یکی از پنج ایل خمسه ایل باصری می باشد . این ایل از زمان سابق با ایل

عرب هم مرز و همجوار بوده و حاکم ایل باصری و ایل عرب هر دو یکی

بوده و از زمان صفویه تا زمان کریم خان زند ایل باصری به ایل عرب ملحق

شد اما زمانی که میر مهدی خان عرب شیبانی که رئیس ایل عرب و باصری

بود فوت نمود باصری ها جدا شدند و زیر نظر میر شفی خان فرزند میر مهدی

خان قرار گرفتند میر شفی خان نام خود را از این زمان از عرب شیبانی به

 باصری تبدیل نمود بعد از وی فرزندش میر رفیع خان و فرزند وی محمد تقی

خان نوه میر شفی خان رئیس ایل باصری شدند بعد از مرگ محمد تقی خان

محمد خان جانشین وی شد و تا سال ۱۸۶۲ میلادی  رئیس ایل بود که در این

سال وفات نمود و مقامات دولتی رئیس ایل باصری را به بیگلر بیگی فارس

یعنی قوام الملک شیرازی دادند محمد خان آخرین رئیس ایل باصری صاحب

 سه پسر بود اول محمد صادق خان که سرگرد پیاده نظام ارتش ایران بود

 عده ای نظامی غیر منظم تحت فرمانش بود که در سال ۱۸۶۳ منحل گردید

پسر دوم محمد خان به نام محمد قلی خان و فرزند سومش بابا  خان نام داشت.

ایل باصری  تحت سرپرستی و کلانتری شخصی به نام حاج محمد خان از تیره

کلمبه ای باصری قرار گرفت . پس از حاج ممد خان به فرزندش پروزیز خان

انتقال یافت لیکن حکومت عرب و باصری در خاناده عرب شیبانی و زمانی

رجوع به قوام الملک شیرازی داشت بعد از فوت مرحوم پرویز خان مصادف

با دوران پهلوی و اسکان عشایر ایران گردید . که ازسال ۱۳۱۱ تا سال

 ۱۳۲۰ خورشیدی برای مدت ۹ سال ایلات باصری در نقاط مختلف فارس

تحت قاپو و اسکان شدند بعد از شهریور ۱۳۲۰ مجدداْ به حال سیار در آمده

و ایل باصری تحت سرپرستی محمد خان ضرغامی فرزند پرویز خان قرار

گرفت مسیر ایل باصری از سرحد چار دانگه شروع می شد و به جویم وبنارویه

لارستان خاتمه می یافت افراد ایل باصری در مناطق گرمسیر و سرد سیر در

زمان فرزندان پرویز خان صاحب املاک بسیار مرغوب و احشام و اغنام گردیدند

که در شهرستان شیراز و مرودشت و جهرم بیش از هزار خانوار اسکان یافته

 و به شغل دولتی اشتغال دارند جمعیت ایل باصری بالغ بر ده هزار خانوار که در

ایزد  خواست شیراز  شهر و بلوک سروستان شهر و بلوک جهرم در یک فاصله ای

به موازی دویست کیلومتر اسکان گردیده و مناطق سکونت آنان متعلق به خود افراد

ایل باصری می باشد .

اسامی تیره های باصری عبارتند از :

۱- کلمبه ای ۲- لبو موسی ۳- عبد اللهی ۴- جوچین ۵- فرهادی ۶- کرمی

۷- ظهرابی ۸- آل قلی ۹- علی شاه قلی ۱۰- حنایی ۱۱- علی قنبری ۱۲-

سروستانی ۱۳- ایل خواست ۱۴- بالا ولایتی

عده ای از آنها به دامپروری و پرواربندی اشتغال دارند زنهای ایل باصری در

بافندگی فرشهای پشمی از نوع قالی و جاجیم تخصص دارند و قسمت عمده آنان

به بافت اینگونه فرشها سرگرم هستند.

 سرشناسان ایل باصری عبارتند از آقایان حسین علی خان - فرج الله خان -

امیر حسین خان - شاهپور خان ضرغامی و حاج علی نقی و حاج غلام محمدی

و حاج بهادر و دیگر برادرانش فرزندان حاج عبد الحسین استوار- مرحوم سیف

اله مرادی و علی خان بصیرت فرزند یعقوب علی

 

 

 

زندگی عشایر

ادبیات

                   مردم صحرا نشین                                       

 نویسم از قبایل این فضیلت                 تعصب نیست می باشد حقیقت 

زایلات عرب گوید سهام پور             که در غیرت همه بودند مشهور  

عرب مهمان نواز ونیک سیرت            جوانمرد و شجاع و با فتوت     

                             دیگراو مرد م صحر  ا نباشد

                            به صحرا چادرش بر پا نباشد  

اگر بزغاله ای بود ثروت ان                 به راه میهمان می کرد قربان

 شجاعت از عرب می باشد وبس           سخاوت از عرب می باشد وبس

بهر شهرو دیارو کوی برزن                 شجاعان عرب کردند مسکن

                       دیگر او مردم صحرا نباشد

                                به صحرا چادرش برپا نباشد

به هر  نابخردی  گشتند  دمساز               فنا  گشتند  این  اعراب ممتاز

یکی در شهرو جمعی در دهاتند            به کوه و دشت  هم  بی  ارتباطند

قلیلی  شهر  جهرم  کرده  ماوا             به مهجوری  رسیده  کار انها

                             دیگر او مردم  صحرا نباشد

                            به صحرا چادرش بر پا نباشد

فسا باشد هزاران خانه اسکان             به  شغل  کسب سرگرمند  آنان

زبان مادری را  برده  از  یاد             که هستند در غم و اندوه نا شاد

زبان  فارسی  فرزندان اعراب           بگویند (لیل)را شب (ماء)را اب

                            دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                           به صحرا چادرش بر پا نباشد

مغازه دار و  جمعی   کارمندند            به  شغل  خویش  انان    پایبندند

خیابانی به خود دارند مخصوص       به دشت و کوه صحرا صد افسوس

نمی خواهیم  دگر   اینجا   بمانیم            نمی خواهیم   ز آدابش   بدانیم

                             دیگر او  مردم  صحرا  نباشد

                            به صحرا چادرش بر پا نباشد

قلیلی در دهات   خفر  ساکن              ندارند ریش سفید  و  نه  معاون

که جمعشان به زاهدان فسایند             ز  کوچ   بار   ایلاتی    جدایند

که  می باشند در  دنیا  سزاوار            پراکنده    شدند   ولی   مددکار

                            دیگر او  مردم  صحرا  نباشد

                            به صحرا چادرش بر پا نباشد

هزاران  یاد  ازآن  سبزه و جو           هزاران یاد از آن اسبان خوش سو

هزاران یاد از شبهای مهتا ب                هزاران  یاد  از  آوای  سهراب

دوصد یاد از نی واز شروه خوانی           نی سوزناک  خانی  این   تعالی

                            دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                           به صحرا چادرش بر پا نباشد

گروهی گشته اسکان اکبر آباد                   مرام و ایلیت بردند از یاد

به مزدوری کشیده کار آنان                       به این شغلند بس خرسند و شادان

گروهی ساکن پیرمرادند                           دل و دین صرف قبرستان نهادند

                         دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                         به صحرا چادرش بر پا نباشد

به ده خیر عده ای گشتند اسکان                 بناگه آب رم  رم کرد از آنان

بماندند بین سنگ و پشته خار                     شدند آنان به هر نابخردی یار

فنا   گردید  اغنام   فراوان                           شتر با ساربان گله به چوپان

                          دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                         به صحرا چادرش بر پا نباشد

گروهی جمع در بالای برگان                  گروهی شیخی درملک دوبران

به  زیر سایه   پیر مرادند                        تمام  دام خود از دست دادند 

نزول رحمت قهر طبیعت                        ز سیلاب بلایی  بی  مروت

                          دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                         به صحرا چادرش بر پا نباشد

 تمام مالشان را برده سیلاب                    به توی خانه ها دریاچه آب

گلیم و قالی و جاجیم و زیلو                 تمامش سیل برد تا ملک خسو

ز اعراب عده ای نقل مکان کرد        به دریاهی و آب آخر سکون کرد

                         دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                         به صحرا چادرش بر پا نباشد

دگر او سوی سرحد در سفر نیست    دگر در رستمی او را مفر نیست

دگر بیراب و سر کیدان نپوید            دگر حرفی ز برخج او نگوید

گروهی مالک تنگ حنا شد               به  ایلات  قرایی  آشنا   شد   

                              دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                              به صحرا چادرش بر پا نباشد

گروهی ملک ریزابند ساکن           گروهی مالک رودخوربی معاون

گروهی جعفر آبادند و نی ریز      گروهی ملک هرگانند  زر خیز

نه عبد الیوسفی دارد قلی خان     نه کوهی هست نه باشد رضا خان

                              دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                             به صحرا چادرش بر پا نباشد

حسامی نیست دیگر مرد میدان      نمی آید دگر آن اسب جردان

دگربوشمس آن سنگرشکن نیست    قلیخان مرد جنگ تن به تن نیست

دو صد افسوس از آواز هرمیز      دریغ از پور اسماعیل و پرویز

                              دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                             به صحرا چادرش بر پا نباشد

زطنزوخوش زبانی های سادات    خوش آن وقتی بگی می خواند ابیات

دریغا از شجاعت های اکبر          که او بود مرد جنگ و مرد سنگر

به داراب و فسا و شهر نی ریز    به سروستان و کربال تا به رونیز

                                دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                               به صحرا چادرش بر پا نباشد

که از شهرخرامه تا به مرودشت    عشایر جمله اسکان بی سبب گشت

نه از ایلش خبر باشد نه از بار        نه از دشمن بیاسود و نه از یار

که بود قشلاقشان پهلوی راهدار       عنان  کاسه  دار و حوزه  لار

                                 دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                                به صحرا چادرش بر پا نباشد

که در کفت دهک بالای کربال     شدند اسکان گروهی زفارغ البال

 همه دارای باغ و ملک و خانه    نه نام از اسب و نی اشتر نشانه

ندیدم چادر و نه کوچ و باری       ز  ایلاتی   نباشد   یاد  گاری  

                                  دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                                 به صحرا چادرش بر پا نباشد

همان جمعی که بود ده خیر علیا    غنی بودند از ثروت در آنجا

چسان امروز بی پول و فقیرند       به چنگال فلاکت جمله گیرند

ولی امروز افتادند به زحمت         ندارند چادرو نه مال و ثروت

                                   دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                                  به صحرا چادرش بر پا نباشد

دوصد افسوس درازی گشته کوتاه    ندارد چادر و نه ثروت و جاه

نه عین اله نه نام آور نه قارداش     نه حسانی  دگر دارد  قزلباش

                                   دیگر او مردم  صحرا  نباشد

                                  به صحرا چادرش بر پا نباشد

                              

                                                       هوشنگ سهام پور

 

                        اشعار دو بیتی عربی

 

فه راس العینه  کن  گعدنی  جیتی     عونتک  تا  گربکه  ملیتی

بعد من داک خودی حملت گربک      ولی منظوری اصلاً مدریتی

 

سترکم قبله گاه هدعینی سایر          مشفت به اکحلیتک فی العشایر

اجزه فرمدی ابحث له بیتکم           له خاطر داک عیونک الخضایر

 

حل گیل سر حد قدیت گرمسیر جیت    

                                     حل گیس لیل و نهر ید من قنم سیت

حل گیس حملت حل گیس فکیت حل گیس سرت 

                                        که انتی ادکنین  آسوده  فی البیت

 

کن ادغنین لالای گلبی کن ایفر        کن ایخور من عیونی دمعه شر شر 

مدری کی سار که منی انغزلتی        که  سرتی  من انو عشقی  طمع بر

 

عزیزی بسکی گلبی کن ایریدک        تمکام   الاختیر  انتیته   فیدک

حر گتینی  رمادیستینی     آخر         هنوز  منارحه   منی  من ایدک

 

قنم ارعی فه هد گاعه   القرجی          اسار قربان  همد  عنزو نعجی

احد مکن شیف  فدهیک   ربیع           قنم سایر سگیل من عهده مجی

 

اگر   لیل   و  نهر  ابکی گلیلو           خدا   یدری   دمعه   فد   دلیلو

شیه  زین  اشوفو  ما گدر آخذ            فه جیب کلمن فلوس لیکون ذلیلو

 

عزیزی فکری مگضوب الخیلو           خودی فی الشهر و گلبی فی الجبلو

سلام لحگو له رضغان العشایر            محمد  من  بعید   یتکم  بللو

 

گلبی ظیگ سایر من هدز منه              ذلیل ایسار که من احشام رمنه

فی سرحد ید من کل شی خصوصاً         عیون  المویه  گاعه    الچمنه

 

 

                                 بر سنگ مزار

 

آنکه خاک سیه اش محصور است           کیست هوشنگ سهامی پور است

 

در جهان چند صباحی می بود               رفت   و   اندر     ابدیت    اسود

 

همه  رفتندو   نمی ماند  کس             در  جهان   ذات   خدا   ماندو   بس

 

دوستان یاد ز هوشنگ  کنید             فکر   سنگینی    این   سنگ   کنید

 

به روی سینه ام آورده  فشار            آخرین    فرصت   و   آخر    اخطار

 

چشم من باز به دمبال شماست           بازگشت  همه  کس   سوی  خداست

 

لیکن امروز در  این جا یگهم            که   به     دمبال   تو   باشد   نگهم

 

من  یکی  شاعر  برنا   بودم            در    غزل       نیز     توانا    بودم

 

هرکجا شعرو  ادب   برپا   بود           جای   هوشنگ   جوان   انجا   بود

 

رفت و در کنج لحد جای گرفت          در   ابد    منزل   و   ماوای   گرفت

 

خانه  کندم  من از این دار فنا           شد    سرا    پرده    به   اقلیم   بقا

 

نکویی کن به جهان ای فرزند           بهر    دنیا   ره   عقبی   تو   مبند

 

این جهان همچو زنی عشوه گر است      تا  بجنبی  به  کمند   دگر   است

 

                                               روحش   شاد   یادش   گرامی  باد

 

 

  

مناجات

      مناجات

 

راز اگر داری به یزدانت بگو                 درد اگر داری به جانانت بگو

 

جز خدا بر هیچ کس امید نیست               جز خدا کس مبدا توحید نیست

 

خیز و اول قلب خود گلشن نما                 نور حق در قلب خود روشن نما

 

رو به سوی حق کن ای پر معصیت          تا ز حق بینی گذشت و مرحمت

 

جز خدا هر جا که رو آری خطاست           چون امید جمله مردم بر خداست

 

ای   خداوند   بزرگ  راز   دار                   راز دار  بندگاه   شر مسار

 

از ره رحمت به فریادم برس                  چون ندارم غیر تو من داد رس

 

ای خدا نادان و غافل بوده ام                  فردی عصیان کار و جاهل بوده ام

 

شرمسارم اشکبارم رو سیاه                  صد امید از رحمتت دارم اله

 

ای خدا سنگین بود بار گناه                  ای خدا بر درگهت رویم سیاه

 

بخش جرمم را بحق مرتضی                 بخش تقصیرم به حق مصطفی

 

ناله شبهای من را کن قبول                  ای خدا بر حق زهرای بتول

 

                                                        

                                         زنده یاد هوشنگ سهام پور

 

اطلاعات کلی عشایر فارس

 

 

اطلاعات کلی عشایر استان فارس

تهیه و تنظیم از ستاد ناحیه ژاندارمری فارس سال 1335 خورشیدی          

 

عشایر

 

در منطقه فارس عشایر نقش موثری داشته و چون شغل آنان دامداری است باری

تألیف احشام خود مجبور به تغییر مکان بوده در تابستان به ییلاقات شمالی استان و

در زمستان به نواحی گرمسیری جنوب ییلاق و قشلاق می نمایند و چنانچه بارندگی

زیاد و وضع سال خوب باشد وضع آنان خوب در غیر این صورت زندگی سختی داشته .

با وجودی که مساعی زیادی برای اسکان آنان به عمل آمده مع ذالک جز عده قلیلی

از آنان زندگی ایلی و چادر نشینی را ترک نکرده اند ( به طور کلی در این استان 6

طایفه بزرگ وجود دارد

1- طایفه عمله قشقایی دارای 49 تیره و 35500 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/800  ،

اسب و قاتر 000/2 ، شتر 000/1  ، الاغ 000/10 راس

الف : قشلاق حدود هنگام – خنج- کاریان- فیروز آباد

ب: ییلاق حدود بیضاء – اردکان- سرحد چاردانگه

سرشناسان طایفه عبارتند از : فتح اله جهانگیری – کیامرث جهانگیری –الیای گرگین

پور – عبد الحسین نجفی – امیر حسین برومند

2- طایفه کشکولی دارای 68 تیره ، 000/25 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/300 ،  

اسب و قاتر 2600 ، شتر 3200 ، الاغ 6500 راس

الف : قشلاق حدود کازرون – خشت – میشان

ب: ییلاق حدود دشت ارژن – اردکان –

سرشناسان طایفه عبارتند از : عبد الله کشکولی – سهراب کشکولی

3- طایفه فارسیمدان دارای 23 تیره و 13500 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/280راس ،

اسب و قاتر 4000 ، شتر 000/11 و الاغ 10000 راس

الف - قشلاق : حدود کازرون – سرمشهد-کوه پهن

ب- ییلاق حدود سرحد چار دانگه  دشت ارژن

سرشناسان طایفه عبارتند از حسین زکی پور – فرزندان زریر فارسیمدان

4- طایفه شش بلوکی دارای 19 تیره و 500/21 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/260 ،

اسب و قاتر 1500 ، شتر 11000 و الاغ 5000 راس

الف – قشلاق: حدود تنگ ارم – دارالمیزان –دهرم- بوشکان- فراشبند

ب – ییلاق : حدود سرحد چاردانگه – اقلید – کمهرو  کاکان

سرشناسان طایفه عبارتند از : حسین شش بلوکی – امیرر تیمور شش بلوکی

5- طایفه دره شوری دارای 43 تیره و 500/20 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/800 ،

اسبو قاتر 3000 ، شتر 2000 ، الغ 5000 راس

الف – قشلاق : حدود فامور – کازرون- باشت – برازجان – ممسنی

ب- ییلاق : حدود سمیرم – خسرو شیرین – مهر گرد

سر شناسان طایفه عبارتند از امان اله سترک دره شوری- زیاد دره شوری –زکی دره

شوری – جعفر قلی پناه پور

6- طایفه عرب و باصری – کرد شولی 39 تیره و 500/38 نفر جمعیت ، تعداد دام 000/400

 ، اسب و قاتر 2000 راس ، شتر 1000 راس

الف – قشلاق : فسا- داراب – جویم – بنارویه – فرگ – جهرم

 ب- ییلاق : بوانات – ده بید – مرودشت – زرقان

سرشناسان این طایفه عبارتند از : حسن علی ضر غامی – حبیب اله معتضدیان-

منوچهر عرب شیبانی – امیر هوشنگ سهام پور .

 

 

 

منابع:فارسنامه ناصری-خاطرات مسعودی-پولیس جنوب-وقایع اتفاقیه

 مطالب زیر برگرفته شده  از (پلیس جنوب(اس پی ار)تالیف جنرال

سرپرسی سایکس فرمانده نظامی انگلستان در ایران-فارسنامه ناصری-

خاطرات مسعودی و  وقایع اتفاقیه روزنامه یومیه اس پی ار   در فارس)می باشد .

 

بعد از ایل قشقایی بزرگترین ایل در فارس ایل عرب می باشد و این اعراب در صدر

اسلام تحت فرماندهی علا ء هرزمی از طریق شوشتر و دزفول به فارس آمده و از ابتدا

در بحرین اقامت داشته اند بعد بقیه قشون سلیمان ابن محلق که از حکومت خراسان

و فتح جرجان مراجعت کرده بود در فارس به حکم خلفای بنی مروان توقف نموده به

قرب سی هزار خانه می باشد و زبانشان همان زبانهای اعراب بیابانی و بدوی است

رئیس آنها علی قلی خان عرب است یک فوج تشکیل می دهد این ایل جزء عساکر

ایران است و سر تیپ این فوج رضا قلی خان عرب است بعد از قشقایی از جمیع

ایلات فارس بزرگتر و متمول تر است در سال 1۲۷۱ قمری نواب والا موید الدوله

طهماسب میرزا حکمران مملکت فارس مامور به تسخیر بندرعباس و خلاصی حاج

محمد رحیم خان و قلع و قمع صید سوینی ( بروزن حسینی ) که طغیان کرده و بندر

عباس را در تصرف داشته می شود . رضا قلی خان سرتیپ فوج عرب و بهارلو را با یک

عراده توپ برای تسخیر قلعه کمنر که از توابع رودان احمدی است و قرب و جوار بندر

عباس می باشد و رئیس غلامرضای احمدی سر از چنبره اطاعت بیرون داد مامور به

قلع و قمع آن می نماید رضا قلی خان سرتیپ فوج عرب دو عراده توپ در خدمت نواب

الوالا موید الدوله از راه فسا و داراب و سبعه در ماه صفر 1272 به بندر عباس حمله

بردند و صید سوینی را که طغیان کرده بود کشتند و با شکیست فاحشی که به او

دادند قریب 3000 نفر از پیروانش نیز کشته شدند در سال 1273 قمری به فرمان

طهماسب میرزا موید الدوله والی فارس رضا قلیخان سرتیپ فوج عرب که در کازرون

بود به شجاع و ملک که برای رزم با اردوی انگلیس که در بوشهر بود و از شیراز حرکت

کرده بود ملحق شد رضا قلی خان که در جبهه جنگ با اردوی انگلستان بود در شب

چهاردهم این ماه با دو عراده توپ و 400 نفر سرباز عرب برای آوردن آذوقه از اردو بیرون

رفت و 300 نفر سرباز قشقایی و یک عراده توپ به او پیوست و از قریه چاه کوتاه غله

فراوان حمل کدرند موید الدوله طهماسب میرزا والی مملکت فارس حکومتی سبعه را

به رضا قلی خان سرتیپ فوج عرب و اینانلو و بهارلو ارزانی داشت فوج سرباز عرب بی

قاعده بر لشکر انگلیس تاختند و آنچه شنیدده شده در این رزم 1500 نفر از سوارو

سربازان لشکر انگلیش تلف شدند و تلفات لشکر ایران در حدود 500 الی 600 نفر

بوده فوج قشقایی و قراگزلو شیرازی کازرونی و بوشهری در این جنگ شرکت داشتند

عرب فارسی سرتیپ فوج بهارلو  اینانلو و عرب با دو عراده توپ و فوج سرباز از شیراز

برای دفع نصر اله خان روانه سبعه گردید نصر اله خان حاکم لارستان و مضافات بوده

که سر از چنبره اطاعت والی فارس بیرون کرده با توجه به مطالبی که در کتاب فارس

نام ناصری نوشته شده است معلوم می شود ایل عرب در فارس از زمانسابق متحور و

زنده ای بوده است حال می پردازیم به کتاب وقایع اتفاقیه که به قلم خفیه نویسان

انگلیسی نوشته شده و روزنامه یومیه آنها بوده است در زمان سلطنت ناصر الدین

شاه قاجار که انگلیسی ها در فارس کنسولگری داشته اند آنکه مؤتمن الملک میانه

طایفه بهارلو و عرب را در باطن افسادی کرده است پسران نصر اله خان بهار لو رضا

خان و میر اله مراد و چند نفر دیگر از کلانتران عرب به گفته مؤتمن الملک هم قسم

شده بودن و تعداد 1500 نفر سوار و تفنگچی اطراف خود جمع کرده حسین قلی خان

که در آن موقع کلانتر بهارلو بوده است از داراب به امیرمحمد شریف خان عرب و

مشهدی اسد اله کلانتر یکی از طوایف عرب و باقر خان بلاغی معیت کرده به 8

فرسخی داراب رفته از ترس اینکه مؤتمن الملک رضا خان و پسران نصر اله خان را

برای دستگیری آنها بفرستد دیگر اینکه مشهدی اسد اله عرب که یکی از کلانتران

طایفه عرب است با چند طایفه کوچک که 1000 خانوار بوده به علت بد رفتاری قوام

الملک و حسین قلی خان منشی   او فرا ر کرده و به خاک یزد متواری می شود قوام

الملک چند نفر از ریش سفیدان عرب را به همراه نماینده ای از طرف خودش به دنبال

آنها می فرستد که آنها را استمالت نموده و رجعت دهد  و جناب امین السلطان به

سرکار والا معتمد الدوله تلگرافی اطلاع میدهند که به حضرت والا ظل السلطان

تلگراف کنند که انهارا به خاک یزد راه ندهند دیگر اینکه دو سه طایفه از عرب که به یزد

و کرمان رفته بودند مراجعت کرده مشهدی اسدالله کلانتر انها به شیراز امد که قراری

به کارش دهند دیگر اینکه از لارستان خبر رسیده قافله ای از طایفه مشهدی اسد الله

کلانتر طایفه عرب از سمت بندر عباس بار تجارتی داشته می آمدند عده ای از اهالی

کوهک یکی از دهات لارستان است قصد غارت قافله را داشته اند که با مقاومت و

نزاع آنها مواجه می شوند و یک نفر کوهکی کشته می شود و در نتیجه قافله به

سلامت می گذرد متعاقب این جریان اهالی کوهک با جمع آوری عده ای به تعاقب

می پردازند و به احشام مشهدی اسد الله می رسند ضمن نزاعی که در می گیرد دو

نفر از پسران مشهدی اسد الله کشته و چند نفر از طرفین منازعه نیز به قتل می

رسند از طرفی طایفه مشهدی اسد الله با جمع کثیری به هفت قریه از دهستان

طارم حمله برده و با غارت و چپاول کد خدای قریه ده رفیع آباد که از توابع طارم است

کشته می شود دیگر اینکه مشهدی اسد الله عرب به خونخواهی کشته شدن

پسرانش چند ده لارستان را خراب و غارت کرده در حدود 30 نفر از اهالی را مقتول

می نماید و پس از این به طرف کرمان عزیمت و در این زماینه قوام الملک از حوادث

اتفاقیه ناراحت و متزلزل بوده است .دیگر اینکه عرب کتی که اغتشاش کرد ه بوده

فضل اله خان همشیره زاده قوام الملک مامور تنبیه او می شود که در نتیجه نزاعی

که در می گیرد پسر مشهدی اسد الله کشته وعده ای از اعراب کتی گرفتار و عائله

آنها اسیر و به شهر آورده  می شوند دیگر اینکه طایفه لشنی که متواری بوده اند

دولت وقت حکم به به قوام الملک می دهد که طایفه عرب را مأمور دستگیری آنها

بنماید به همین مناسبت مشهدی بلوک خواجه جمالی از توابع نی ریز را چپاول و با

وارد آوردن خسارات کلی عده ای از افراد متواری را دستگیر و به گماشته حکیم

باشی تحویل می دهد دیگر اینکه ایل عرب صریحاً به جناب نظام السلطنه شکایت

برده برکناری نواب السهام الملک را خواستار و میر خان نواده رضا قلی خان را که

موقتاً از جانب حکومت فارس در ایل بوده است به جانشینی ویمعرفی و نظم محل و

انتظامات را نیز تضمین می کنند که به همین نحو ماند است .

 

نظر نگارنده

 

درباره ایلات خمسه بخصوص ایلات عرب با مدارکی که از نوشته جات خارجی هایی

که به ایران میآمدند و بعنوان فرمانده قشون برای استیلا و حاکمیت از شرق کشور

حملاتی انجام می دادند و در ماموریت خود خاطرات روزانه و حملات خود را به خا ایران

مینوشتند و کسانی که مانع پیشرفت اقدامات خصمانه آنها بوده اند یک به یک نام برده

اند مطالب بالا به قلم خفیه نویسان انگلیسی بوده است .

 

به قلم ژنرال سرپرسی سایکس 

 

 قوام شیرازی وژنرال سرپرسی سایکس

در تشریح وضع کامل ایران ناچاریم به عشایر ایران که یک چهارم جمعیت این کشور را

تشکیل می دهند اشاره داشته باشیم .در خراسان ایلات کرد و ترکمان تیموری (که از

نژاد عرب می باشند ) هزاره ای ، ترک و عرب کونت دارند هر چند که در اغلب موارد به

زبانهای متفاوتی تکلم می کنند لیکن در آدب و رسوم خود متشابه می باشند ، این

قبایل معمولاً در سیاه چادر هایی که از موی یز بافته شده زندگی کرده و گله های

خود را در بهار به طرف کوهستانها برده می چرانند و در پاییز به دشت و جلگه بر می

گردانند ، اینها عملاً هیچ با خارج از قبیله ازدواج نمی کنند و در نتیجه خونشان پاک

مانده و به همین جهت است که آداب و رسوم خود را حفظ کرده اند ، این فرزندان

آزاده دشتهای ایران از هیچ کس بجز رئیس خود اطاعت نمی کنند رئیس ایل فقط در

مواقع مهم شورایی از سران ایل تشکیل داده با آنان مشورت می نماید نفوذ رئیس ایل

بسته به شخصیت اوست هر گاه وضع داخلی قبیله ای را از نزدیک مطالعه کنیم به

تعداد زیادی از حسادتها ، رقابتها و عدادتهای داخلی و خانوادگی دیرین بر خواهیم

خورد . فعلاً ایل بختیاری بهواسطه نقشی که در موقع مشروطیت ایران داشته اند

فوق العاده اهمیت دارند لیکن در داخل همین ایل اختلافات زیاد وجود دارد .روح پر

شهامت و زنده دلی و سلامت و تندرستی مردان از خصائص عشایر ایران است و روی

هم رفته جنبه های خوب و پسندیده آنها بر نواقصشان برتری و رجحان دارد .چون

اردوی انگلیسی که در کرمان متمرکز بود قصد عبور از راه سیرجان و نی ریز به فارس

و شیراز داشته اند راهی که من پسندیده ام (منظور ژنرال سایکس) در امتداد خط

تلگراف یزد و از آنجا از خط اصفهان و شیراز که در ده بید متصل می شود واقع بود این

راه از آبادی هایی می گذشت که ایلات عرب در آنجا سکونت داشتند این مساله از

عقل دور بود که با چارپایان کرایه ای از نقاط ییلاقی آنها عبور کنیم که صاحبان آنها

ممکن بود به اندک تهدیدی ما را رها کرده و  اسباب زحمت ما را فراهم سازند پس از

تبادل نظر با افسران و صاحب منصبان بالاخره نظریه من مورد عمل قرار گرفت .

 

نظر نگارنده :

 

ژنرال سر پرسی سایکس با اردویی تحت فرماندهی خود قدرت عبور از مناطقی که

اعراب در آنجا متمرکز بوده اند نداشته است و به همین جهت از حرکت اردو از طریق

سیرجان و نی ریز صرف نظر نموده است و از طریق رفسنجان و انار و یزد و اصفهان به

شیراز عزیمت مینمایند این به قلم یک نفر فرمانده عالی رتبه  انگلیسی است که

اعتراف به قدرت ایل عرب در فارس و بقیه ایلات خمسه نموده است ، ایلاتی که

در مسیر اردو قرار داشته فقط طایفه عرب لبو محمدی بوده است

 

ژنرال سر پرسی سایکس

 

ایل بهار لو و طایفه غنی در حوزه فارس ظاهراً جماعتی زیر نفوذ کلانتر قبیله لبو

محمدی از عربهای خمسه قرار داشته اند که امیر قلی خان سهام عشایر خوانده می

شد که ییلاق آنها هرات خوره و قشلاق آنها نزدیک داراب بوده است. عقیده بر این بود

که امیر قلی خان تقریباً در کیله اعمالی که درشمال فارس صورت می گیرد دست

دارد و در شرق و در جنوب شرقی فارس بهارلو ها و اعراب غنی برخی از راه رنان

بسیار معروف را به صورت حافظان و مدافعان نظم و قانون نمایان می شدند که بر سر

کسب شناسایی رسمی از جانب دولت مرکزی با یکدیگر به رقابت می پرداختند .

 

نظر نگارنده :

 

چون  (پلیس جنوب ) ایل عب و بهار لو را وزنه ای در برابر بیگانگان محسوب می

داشتند و حس وطن پرستی آنها اجازه نمی داد که بیگانگان به خاک ایران تجاوز

نمایند و افسران انگلیسی که در آن موقع با اردوی هندی به این مملکت وارد می

شدند و به هیچ وجه سران عشایر خمسه ،  عرب و بهارلو حاضر به مصالحه با آنان

نبوده اند برچسب راه زنی و سردستگی اشرار را به آنها می زدند احتمالاً حملاتی که

به وسیله قشون بیگانه به آنها وارد می شد سرکوبی برای وطن پرستی آنان بوده و

بی مورد نسبت راهزنی به آنان می داده اند در صورتیی که ایل عرب تحت فرماندهی

امیر قلی خان سهام عشایر و مشهدیجانی خان ایستادگی کردند و به وسیله اردوی

بیگانه مورد چپاول قرار گرفتند و و حاضر نشدند با بیگانگان سازش نمایند .

 

 

 

ژنرال سر پرسی سایکس

 

 

زنان لبو محمدی از تاکتیک های ایجاد مانع استفاده می کردند یعنی ناگهان گله

گوسفندان را در مسیر اردوی (اس پی آر ) قرار می دادند و در نتیجه مردانشان فرصت

می یافتند که یا در اس پی آر موضع بگیرند یا فرار کنند برخی از زنان آنها واقعاً شیر

زن بودند در عملیات 1918 علیه افراد لبو محمدی و چهار راهی و روستای چاهک در

مجاورت هرات خوره سرگرد دایر می گوید که خواهر سهام عشایر عملاً عملیات در

ارتفاعات را رهبری می کرد . حال که ذکری از شجاعت اعراب به میان آمد و مطالبی

که درباره ایل عرب نوشته شده ، لازم می دانم در مورد تیر اندازیو صید شکار ایل عرب

بیان نمایم . کوهی است در شمال غربی شیراز معروف است به کوه قره بیری به

توسط رضا قلی خان سر تیپ فوج عرب که مراجعت گرمسیری می کردند به قرب 250

میش و بز و قوچ و پازن چه کشته و چه زنده عرب ها و سواران پا رکابی من شکار

کردند .

بچه عشایر

 

ندای عشایر

                                       ندای عشایر

 راز دل را با تو می باید بگویم        کو ایل من کو آن امید و ارزویم

اسرار دل گفتن سبک گردد غم دل     گر با تورازم را نگویم هست مشکل

بودم من عمری اشنا با کوه و صحرا    گفتم به صحرا راز دل تنهای تنها

کو ه دره دشت ودمن رازم بداند       کس غیر کوه و دشت مقصودم نداند

فرهنگ فرزند و مرا بیچاره کرده        ازموطن  اصلی خود آواره  کرده

بغض فراق  کوه  بفشارد  گلویم          بشنو نوای نا له ام ای رزمجویم

دردشت با آهو بسی همگام بودم      دنبال میش و قوچ صبح و شام بودم

در راهها من توسن مردی دواندم       درس وفا از مردمان ایل خواندم 

باچشمه  و  سنگابهایش  آشنایم       با راه  و  بی  راههایش آشنایم 

عمری بسر بردم  به بستان طبیعت     در زیر بن آسوده کردم استراحت

با ارژن و بادام  کوهی  یار  بودم         کی راغب دیدار این بازار بودم 

از تنگ چک چک اب میریزدچه زیباست    جا ومکان و یرد وقشلاق من آنجاست

هرگه که یاد از چادرو از ایل آید      هندوستان ماند  که  یاد  فیل آید

عمری بنوشیدم ز شیر گوسفندان    عمری مکانم بود در دشت و بیابان 

عمری به شب چر گوسفندان را بدیدم           طبل وصدای وزنگ ونخرازششنیدم

با شهرو با شهری ندارم آشنایی         فرسنگها بودست بین ما جدای

فرهنگ شهری با عشایر فرق دارد   آهنگ شهری با عشایر فرق دارد

هرچند چون جانش مرا خواهد پذیرفت      شهری و کوهی کی توان گردد بهم جفت 

ما مردم کوهیم لک او مرد شهر است    بین من و او فرق چون دریاو نهر است

بر پاست بام چادر از بام سفیدار      اطراف چادر موی بز مانند دیوار

خوا ب و خوراک ومطبخ ونارمن آنجاست     فرش و گلیم جاجم و بار من آنجاست

عشقی به دل دارم از این چادر نشینی    این است آمالم مگرآیی ببینی

کو چادرم کو  ان   تفنگ    پنج تیرم     کوآن قطار پر فشنگ بی نظیرم 

بر دوش من هر روز می بودآن تفنگم      روزوشبان بودم مکان بر پشت سنگم 

با دوربینم  دشتها  ر ا سیر  کردم      باآشنا مانوس وترک غیر کردم 

هرکس که سرخن را کند زیر لجامش         بر پشت سرخن هست دنیایی بکامش

اسب کهر کر زین نمای صبحگاهان           بر پشت او گردی سوارو رو به یاران 

بعداز صلات ظهر برگردی به خانه    اسبت رها سازی به دشت بی کرانه 

 زین بود بر پشت کهر هر صبحگاهان         بودم سوارو میزدم بر دشت جولان

بر سوی چادرهای اقوامم روانه          آنجاکه بود ما را مکان وآشیانه

دشت و بیابان را عزیزا کی ببینم        زیر درخت بن  دگر  کی  مینشینم 

اسب کهر را زیر زین کی آورم من              در دشت برآهوکمین کی آورم من

با پازن و با قوچ کوهم نیست امید      چندیست بین کوه با من قطع کردید

افسوس دیگر من نمی باشم عشایر    باکوه وبا جنگل نمی باشم مجاور

از هیزم کهسار من بی بهره ماندم    از اتش بسیار من بی بهره ماندم

دیگر شبانگه میش کوررو بورم نزاید   دیگر شتر بر درب احشامم نیاید

من ماندم و شهرو تسلسلهای شهری   من ماندم و رسم و تعللهای شهری

می گفت هوشنگ سهامی پور در دل       این زندگی باشد برایم سخت ومشکل

امید هرفردی  بود  در  زندگانی        کوه هست من را لذت و هرشادمانی

                                       

                                                         ((هوشنگ سهام پور))

 

 

 

طوایف ایل عرب و همجوار انها

طوایف ایل عرب و طوایف همجوار ایل عرب که در 

شرق فارس سکونت دارند به شرح زیر می با شد.

 

۱-لبو محمدی(ع)۲-غنی(َع)۳-شیری(ع)۴-مزیدی(ع)۵-کوچی صفری

(َع)۶-جابری(ع)۷-نقدعلی(ع)۸-پیرسلامی(ع)۹-لبردانی(ع)۱۰-

قو هستانی(ع)۱۱-عزیزی(ع)۱۲-بهلولی(ع)۱۳-شهسواری(ع)۱۴-

چرگلی(ع)۱۵-عسائی(ع)۱۶-سادات کل(ع)۱۷-قنبری(ع)۱۸-

لبو شرف هندی(ع)۱۹-درازی(ع)۲۰-صباحی(ع)۲۱-کتی(ع)۲۲-

عبدولیوسفی(ع)۲۳-عمله(ع)۲۴-لبو حاجی(ع)۲۵-عمادی(ع)۲۶-

پلنگی(ع)۲۷-ولیشاهی(ع)۲۸-الوانی(ع)۲۹-خوشنامی(ع)۳۰-

حسانی(ع)۳۱-تکریتی(ع)۳۲-حنائی(ع)۳۳-آل سعدی(ع)۳۴-

عبدلرضائی(ع)۳۵-چگنی(ع)۳۶-سادات موسوی حاج سید کوچک(ع)

۳۷-سادات موسوی آتشی(ع)۳۸-سادات آل علی(ع)۳۹-سادات میرزا

بیگی(ع)۴۰-سادات عمله(ع)۴۱-عرب گاومیشی(ع)۴۲-زرگر(ع)۴۳

کوچی علی مرادی(ع)۴۴-کوچی عبدولرضائی(ع)۴۶-میرکی(ع)۴۷-

شکاری(ه)۴۸-مهاری(ه)۴۹- قرائی(ه)۵۰-شاه سون(ه)۵۱-لبوحسینی

ساکن کوشک مولا(ه)۵۲-آربز(ه)۵۳-تاتی(ه)۵۴-چاهکی(ه)۵۵-چهارراهی

(ه)۵۶-جشنی(ه)۵۷-لشنی(ه)۵۸-تربر(ه)۵۹-بوربور(ه)۶۰-بن سرخی(ه)

۶۱-اردال(ه)۶۲-زغالی(ه)۶۳-کریچه(ه)۶۴-حسانی ساکن هرات یزد(ه)۶۵-

طوطکی ساکن هرات یزد(ه)۶۶-سلیمانی(ه)۶۷-شاه سون ساکن اطراف نیریز.

 ۱-(ع)عرب می باشند

 ۲-(ه)همجوار می باشند

 

 

زندگی عشایر عرب خمسه ازسال ۱۳۱۱تا۱۳۷۳خورشیدی

زندگی عشایر عرب خمسه ازسال ۱۳۱۱تا۱۳۷۳خورشیدی

در سال ۱۳۱۱ه.ش بدستور رضاخان عشایر خمسه را از حالت چادرنشینی

وکوچ گردی خارج واز شمال شرقی تا جنوب شرقی فارس که محل ییلاق

وقشلاق آنان بودبه طور پراکنده سکونت اجباری را در کنار شهرها و

روستاها یا در نقطه های دور بدون هیچگونه وسیله رفاهی آغاز کردند.نه

سال ایلات وعشایر زندگی نابه سامانی را میگذرانیدند.در سال۱۳۲۰ با

سقوط رضاخان از اسکان خارج ودر سالهای اول فاقد هرگونه وسیله کوچ

گردی بودند زیرا گوسفندشتر اسب والاغ که سرمایه زندگی آنان بودبه

حداقل رسیده وچادر سیاه که سرپناه آنان بود بوسیله مامورین رضاخان پاره

واگر چادری هم از دید ماموران دولتی مخفی مانده بود ظرف مدت نه سال

اسکان اجباری پوسیده واز کار افتاده بود.به هر حال ایلات خمسه با ذوق

وشوق سنت کوچ گردی خودراشروع و به ایاب وذهاب بین مناطق سردسیر

وگرمسیر پرداختند وتا سال ۱۳۲۵ سروسامانی به وضع عشیره ای خود

داداندو دوباره صاحب اغنام و احشام گردیدند.هر طایفه و تیره ای به یرد

اصلی خود روی آورده وبه مراتع ییلاقی وقشلاقی خود رونقی دوباره

دادند.زمانی که ایل عرب به طور اجبار مانند دیگر ایلات ایران اسکان گردید

طبق آماری که بوسیله حکومت عرب و باصری به مرکز ارسال گردیده بود

دوازده هزار خانوار و زمانی که از خانه های گلی خارج و به کوچ گردی

پرداختند جمعیت جباره و شبانی جمعا در حدود سه هزار خانوار بودند چون

در مدت اسکان اجباری اغنام خود را از دست داده و ثروت خود را باخته

بودند.به ناچار هر کسی به جانبی روی آورده بود.گروهی به ابادان رفته و

جذب شرکت نفت شدند.گروهی به شهرستانها پناه بردند و گروهی در

روستاها به عنوان زارع توقف کردند.گروهی در اثر یکجا نشینی و بروز

بیماریهای گوناگون تلف شدند.گروهی که در مناطق گرمسیری اسکان شده

بودند در اثر گرمازدگی از بین رفتند و این عوامل باعث از بین رفتن جمعیت

ایل عرب گردید.پس از خروج از اسکان جمعیت آنها رو به فزونی گذاشت و

تعداد گوسفند و شتر و اسب و الاغ آنان به بالاترین رقم رسید.به طوری که

 در بعضی طوایف برای بهره گیری از دامهای خود مردان دو سه و گاهی

چهار زن به عقد خود درآورده و طبق آمار سرشماری سال ۱۳۴۲ با توجه به

اینکه تعدادی حاضر به جوابگویی نشده و یا از دسترس مامورین آمار خارج

گردیدند جمعیت ایل عرب رقمی در حدود دوازده هزار خانوار و پنجاه هزار نفر

را تشکیل می داد.از سال ۴۲ به بعد به علت حفر چاههای عمیق و نیمه

عمیق و ایجاد کشتزار ها و باغهای آبی و دیم در کوهها و سیر حرکت ایل و

درگیری بین افراد ایل نشین و مالکین آنها و کوتاه شدن دست کلانتران و

سران ایل از طایفه که چون نخ تسبیح پیوند دهنده افراد ایل بودند تخریب

مراتع و عوامل دیگر ایلات عشایر رو به پراکندگی گذارده و هر گروهی به

سمتی پراکنده شدند.گروهی به شهر ها و روستاها پناه بردند و به مشاغل

مختلف مشغول گردیدند و عده کمی هم به حال سیار و نیمه سیار به

زندگی ادامه می دهند.اکنون طبق آمار جهاد سازندگی عشایر حدود سه

هزار خانوار از طوایف خمسه در حال کوچ گردی زندگی می نمایند و حدود

سی هزار خانوار در شهرستانها و توابع آن از آباده تا لارستان به حالت

اسکان می باشند.تعداد قلیل عشایر کوچ رو هم به تدریج از حالت

کوچندگی خارج و به یکجا نشینی روی می آورند که باعث نابودی دامپروری

سنتی که یکی از منابع درآمد مملکت است می شوند.

       

 

اعراب شیبانی

                         

                         اعراب شیبانی

 

در صدر اسلام مصقل ابن هیره شیبانی یکی از سرداران سپاه اسلام به

ایران می آید پس از فتح لشکر اسلام و گسترش دین مبین در ایران

والیانی از لشکر اسلام جهت تحکیم دین خدا بر قسمت های ایران می

گمارند و مصقل ابن هیره شیبانی نیز والی فارس می گردد .

ایشان در زمان خلافت مولای متقیان علی ابن ابی طالب (ع) از فرمانروای

فارس معزول می گردد . و سهل ابن حنیف به جای وی فرمانروای

فارس می شود. مصقل با کسان خود در فارس می ماند . و هفت پسر از

او پا به عرصه وجود می گذارند که هر یک در قسمتی از فارس و استانهای

همجوار اسکان یافته .زراعت و دامداری بوجود می آورند .تعدادی از آنها

به چادرنشینی و قشلاق می پردازند . که عرب شیبانی کنونی در فارس از

اعقاب یکی از فرزندان مصقل ابن هیره می باشد که به نام بنی عماد معروف

بوده است و نژاد آنها که همان مصقل ابن هیره بوده است از مردم صحرای

نجد و عربستان سعودی می باشد .

 

طوایف شیبانی

                           

                          طوایف شیبانی

منشاء ایل عرب که به دو شعبه عرب شیبانی و عرب جباره یا کوچی 

تقسیم می شود به مهاجرین اولیه دوره اسلام می رسد که شعبه عرب

شیبانی از طوایف زیر تشکیل یافته است :

۱- آل سعدی ۲- الوانی ۳- بنی عبد اللهی ۴- حسانی ۵- خوشنامی

۶- درازی ۷- عبد الیوسفی ۸- عمله ۹- فارسی ۱۰-لبو حاجی

۱۱-میرکی ۱۲- ولی شاهی ۱۳-تکریتی ۱۴- میش مست ۱۵-پلنگی

 

عروسی در عشایر

 

سیاه چادر

کوچ عشایر

                                

 معرفی ایل جباره

                          معرفی ایل جباره

 

همانگونه که گفته شد طوایفی از اعراب ساکن فارس را جباره گویند.

این طوایف عبارتند از:

۱-لبومحمدی2-شیری3-غنی4-جابری5-کوچی6-عزیزی7-نقد علی که از

 یک نژاد و خود را فرزندان شیخ جناح نواده جابربن عبدالله انصاری از

 صحابه خاص پیغمبر اکرم(ص)می دانند و طوایفی به جباره ملحق گردیده

 به نام قنبری- لر-گاومیشی-قو هستانی-لبردونی-پیرسلامی-شهسواری-

چیرگلی-عیسای-سادات کل-سادات حسینی-سادات ال علی-سادات موسوی

طایفه غنی-لبو شرف-بهلولی می باشند.مجموع این طوایف چه انهای که از

 نسل شیخ جناح هستند و چه آنهایی  که نیستند همه طوایف جباره می باشند

و اکنون فصل ششم این تاریخچه اختصاص دارد به طوایف جباره برای ارتباط

مطلب به ذکر این جمله مبادرت می ورزم طوایف جباره از صحرای نجد و

 یمامه عربستان به این مملکت (فارس)امده و جزء سپاهیان اسلام بوده اند.

 توضیحا این که جد طایفه مزیدی به همراه شیخ جناح از حجاز به ایران

 امده اند و تشکیل یک طایفه داده اند.                                                                       

طوایف جباره

                                       طوایف جباره

      جابربن عبداله انصاری جد طوایف جباره

حدود پانزده سال قبل از هجرت پیامبر (ص)کودکی در مدینه از قبیله

(خزرج)بدنیا امدکه نام او را جابر گذارند.سیره نویسان نسب جابر را

چنین نوشته اند ((جابرابن عبداله ابن عمروبن(حرام)بن کعب ابن غنم

بن کعب بن سلمه))

"عبد اله ابن عمرو "پدر جابر از مردم مدینه و از طایفه (خزرج) بود وی در میان مردم مدینه از

نخستین کسانی است که قبل از هجرت پیامبر (ص) قبول اسلام کرد و در محل (عقبه اولا) با

پیغمبر (ص) بیعت نمود و جزء دوازده نفری است که از آنها به عنوان (نقباء) یاد می شود و در

مورد نسب مادر جابر چنین نوشته اند (نسیبته) دختر عقبه ابن عدی ابن سنان بن هابی یا (نابی)

بن زید بن حرام  این کعبه می رسند و در حقیقت عبد اله با دختر عموی پدرش ازدواج کرده

است .

پیکر تازه عبد اله بعد از 46 سال

جابرابن عبد اله نقل می کند از شهادت پدرم چهل و شش سال گذشت سیلی آمد و بر  اثر آن سیل

قبر پدرم ویران شد کنار قبرش رفتم و جسدش را تازه دیدم مانند کسی که در خواب است گیاه

(حرمل) ( اسپند) که بر روی پاهایش ریخته بودند تازه بود خواستم بوی خوشی بر بدنش بریزم

اصحاب گفتند او را به حال خود بگذار و تغییر مده و عده ای دیگر دیدند که عبد الله پدر جابر 

 دست خودرر ابر روی زخمی که در جنگ احد به او رسیده بود گذاشته است و خون بند آمد

محدث قمی این جریان را از واتقدی (مورخ معروف) چنین نقل می کند کمه جابرگفت پیکر پدرم

را در قبرش به گونه ای دیدم مکه گویا خوابیده است و هیچگونه تغییر نکرده بود .

سال رحلت جابر

معروف است که جابر ابن عبد الله انصاری آخرین نفر از اصحاب پیامبر (ص) بود . که در

سالهای بین 70 تا 80 هجری از دنیا رفت و در این مورد روایتی از امام صادق (ع) در اصول

کافی نقل شده است .

  

فرزندان جابر ابن عبد الله انصاری

 

بعضی برای جابر پنج فرزند نام برده اند که سه فرزند پسر به نامهای عبد الرحمن و محمد

و ..... دو فرزند دختر بنامهای میمونه وام حبیبه به خاطر نام پسرهایش کنیه او عبد الرحمن و

ابو محمد بود و گاهی اور ا ابو عبد اله می خواندند . جابر پس از پیامبر (ص) همواره در کنار

امامان معصوم و مورد احترام خاص آنان بود . عمر او بین 85 تا 95 سال بوده است .

 

نظر نگارنده:

 

طوایف عرب که به نام ایل جباره نام گذاری شده است و در شرق فارس زندگی می نمایند

فرزندان شیخ جناح و شیخ جناح فرزند محمد و محمد فرزند جناح و جناح از نژاد جابر و جابر

فرزند عبد اله و عبد اله ابن عمرو ابن حرام و حرام ابن کعب و کعب ابن غنم و غنم ابن کعب و

کعب ابن سلمته و سلمته فرزند خزرج و به نام طایفه خزرج معروف می باشند اعراب جباره

فرزند شیخ جناح و شیخ جناح فرزند شیخ جابر  عبد اله انصاری می باشد .

 

  

 مسافرت شیخ جناح به عربستان

                                  مسافرت شیخ جناح به عربستان

 

شیخ جناح جد اعراب جباره از فارس به قصد اوردن شجره نامه اجدادی خود به حجاز می

رود.سفرش یک سال به طول می انجامد.پس از یکماه توقف ذدر یمامه و نجد اظهار می دارد که

بایستی به ایران بر گردم و شجره نامه اجداد خود را ببرم چون که در ایران با طایفه ای از

اعراب شیبانی بنی عماد که انها نیز از حجاز می باشند ازدواج کرده و صاحب 7 پسر به نامهای

محمد،غنی،شیرعلی،عزیزقلی،جابرعلی،کوچک علی،و نقدعلی می باشم و به این منظور به

حجاز امده ام که روزی فرزندانم به عزم چوب بازی به عروسی می روند و یکی پس از دیگری

مشغول چوب بازی می شوند و عدهای از افراد طایفه بنی عماد را در چوب بازی که (یکی از

بازی های جشن عروسی در عشایر به حساب می اید)شکست میدهند که باعث ناراحتی افراد

طایفه بنی عماد می شود به طوری که به هفت برادر اعتراض می نمایند و می گویند شما از کجا

امده اید و شجره نامه شما از کجاست این امر باعث می شود که به حجاز بیایم و شجره نامه

اجداد خود را به ایران ببرم تا بنی اعمام  شیبانی بدانند که من از نژاد و نسب بسیار عالی از

حجاز می باشم و فرزندانم را سرزنش ننمایند. اقوام و فامیلش می گویند با اینکه ما میل داشتیم که

شما بمانید و به ایران باز نگردید ولی چون در ان کشور ازدواج کرده و به دنبال شجره نامه

اجدادی خود امده اید پس ه9ر چه زودتر با شجره نامه به ایران برگرد تا هم فرزندان و هم بنی

اعمام شیبانی بداند که چه نژادو نبیره ای هستی.روی پوست اهو تا هفت پشت ونژاد او را می

نویسند که از صحابه خاص پیامبر اکرم(ص)و از بزرگان حجاز و از فامیل بسیار سرشناس و

محترم می باشد. پس از تهیه شجره نامه هنگام عزیمت سه نفر از یمامه و نجد به همراهانش به

ایران حرکت می نمایند که عبارتند از:

1

جد طایفه مزیدی2جد طایفه لبردونی3جد طایفه قنبری.زمانی که به ایران و فارس و به ایل

شیبانی وارد می شوند پسرانش از پدر به زبان عربی میپرسند اینان کی اند؟در جواب می گوید1-

مزیدی به معنی این که از حجاز مزید بر ما شده و به ایران امده از نفر دوم سوال میشود می

گوید اردینی یعنی استین پیراهن من از گوشت بدن من از فامیل سلبی و بطنی من نیست لیکن مانند

پیراهن من می باشد نه گوشت بدنم در حقیقت میتوان اردینی را یکی از اقوام سببی شیخ جناح

دانست. از شخص سوم سوال  می شود که قنبر نام داشته میگوید این شخص خادم من است و

برای انجام خدمت  همراه من به ایران امده ومی توان گفت از صمیمی ترین افراد و وفادارترین

کسانش بوده که از حجاز به همراه او ترک وطن و فامیل نموده به ایران امده است

 

تشکر و قدر دانی

تقدیم به زنده کننده نام عشایرعرب خمسه

 جناب اقای هوشنگ خان سهام پور

 

همتت نازم که چون سروی به بستان عرب

                                  پایمردیها نمودی در گلستان عرب

ایلات خمسه درفراموشی بسر میبردوتو

                                زنده کردی باردیگرنام مردان عرب

سالها خودخواهی وبی مهری ایام کرد

                               محوازخاطرهم ایثا ردلیران  عرب

ما همه گم کرده اصل و دودمان خویش را

                              بازگرداندی کنون ما را به دامان عرب

مام میهن از عشایر خاطری اسوده داشت

                             مایه  فخرند اکنون هم  جوانان  عرب

روح اجداد از تو خشنود است فرزند خلف

                            زنده  کردی  نام اجداد  و نیاکان عرب

ایل لقب از باستان زیبنده جد تو شد

                           بلبل خوش لحجه و مرغ خوش الحان عرب

زنده باد ایران و ایران مفتخر زیلات خود

                          کردوترک و لر خصوصا رادمردان عرب

ای سهامی پور میکند( دارا)به نامت افتخار

                         خوش درخشیدی چو اخترتو بر ایوان عرب

 

                                ارادتمند داریوش معتضدیان(دارا)

                                                           

 

                             هوالمحبوب

 

                  ای سهام پورنام خودرا در جهان پاینده کردی

                 نام ایلات  خمسه  را در  کتابت  زنده  کردی

چون زیلات عرب اصلا نبود نام و نشانی

نام انان را به  ایران  باقی و پاینده  کردی

                         از نفر از دولخانی گفتی و از باصری ها

                        هم زاینانلو  بهارلو  ثبت در پرونده  کردی

 هم  زشیبانی و هم  جباره کردی  درفشانی

 نام اجدادت پس از صدسال نیکوزنده کردی

                       شرح دار اویختن از خان عسکر ذکر کردی

                       قتل جانبازو رضاخان باقی  و  پاینده  کردی

 گفتی از فتح تبراز خان اسدلله  نامی

 نام ان مرد دلاو راعجب ارزنده کردی

                    در کتابت  از حسین خان  بهارلو  یاد  کردی

                   چون شجاعت های او ثابت به هربیننده کردی

 این نگهبان است داند قیمت هر گوهری را

ای ادیبا پیش خود در و گهر شرمنده کردی

تقدیم به:

 نویسنده تاریخچه ایلات و عشایرعرب خمسه فارس

جناب اقای جاج هوشنگ خان سهام پور

                                                  اقلرنگهبان

با سلام 

خدمت تمام  عشایر خون گرم و دوستان عزیز که با نظرات ارزشمندتان

ما را یاری فرمودید تا با دلگرمیه بیشتر در جهت شناخت بهتر ایلات و

عشایر خمسه فارس گامی هرچند کوچک برداشته باشیم باشد

که روزی ایلات وعشایر خمسه فارس بخصوص ایلات عرب به جایگاه

اصلی خود باز گردد زیرا در طی سالیان متمادی ظلم بی حدوحسابی

بر جامعه عشایری مخصوصا ایلات خمسه فارس رفته که امید است

عشایر زادگان غیرتمند جبران مافات نمایند و از اصل و ریشه خود

که اجدادمان با رشادت ها و شجاعت ها و میهن پرستی بر جای

نهادند دفاع و ان را سر لوحه کارمان قرار دهند

                                            به امید ان روز

                                                       با تشکر محمد حسن سهام پور

 

 

 طایفه لبو محمدی

                                   

                        طایفه لبو محمدی

  ابومحمد یکی از فرزندان شیج جناح و طایفه لبو محمدی عرب جباره از ایل 

خمسه می باشد.این طایفه حدود دو هزار خانوار که همجوار طوایف شیبانی و

جباره از شمال تا جنوب استان فارس ییلاق و قشلاق داشته است.مسیر حرکت 

این طایفه.ابرقو-ده بید-بوانات-سرچهان-گدارخالص-خواجه جمالی-تنگ حنا

نی ریز-استهبان-ایج-تنگ رودبار-بلوک داراب-فرگ و سبعه بوده است.

طایفه لبو محمدی یکی از بزرگترین و ثروتمندترین طوایف عرب بوده و چنانکه

زنرال سایکس در سفر نامه خود این نکته را متزکر شده است.در این طایفه

علمای بزرگی چون شیخ محمدعلی -حاج اخوند-ملامیرزاعلی

ناظم الشریعه و شیخ اقابابا بوده که در نجف اشرف تحصیل علم کرده

امیرقلی خان سهام عشایر

و دارای درجات علمیه بالای بوده اند.امیر قلی خان سام عشایر کلانتر این طایفه

مردی سخنور و نویسنده ای توانا بوده که همزمان با صحبت کردن مطالبی را

نیز می نوشته است حدود هفتاد سال قبل تعدادی از فرزندان این طایفه معلم

زبان انگلیسی داشته و انگلیسی می اموختند.

طایفه لبو محمدی را شهر متحرک میگفتند چون در این طایفه خانه های رنگین

وزیباـعلمای بزرگـتجار و ثروتمند وجود داشته است این طایفه هنگام کوچ

بار تمام شتر های خود رابا جاجیم و قالی های زیبا می پوشاندند و مردان

سوار بر اسب های زیبا و زنان سوار بر اشتر و الاغهای تند رو می شدند

که زیبای خاصی داشته است 

تیرهای طایفه لبو محمدی عبارتند از

۱ـ تیره حاج تقی

۲ـ تیره محمد قاسم

۳ـ تیره محمد جعفر

۴ـ تیره حاج صادق

۵ـ تیره عبدالعلی

۶ـ تیره قاسمعلی

۷ـ تیره درویشعلی

۸ـ تیره نور محمد و حاج خمیس

۹ـ تیره عبدالحسین

۱۰ـ تیره محمد کریم

۱۱ـ تیره خان احمد

۱۲ـ تیره ابوالحسن

 بخش کلانتری طایفه لبو محمدی جباره

 

این طایفه که در سال ۱۲۹۵(ه ق) بزرگترین طوایف عرب از نظر جمعیت

و ثروت بوده تحت سر پرستی مشهدی اسداله کلانتر طایفه اداره می شده است

در ان زمان تعدادی از طوایف دیگر مانند پیرسلامی ـ نقدعلی ـ عزیزی ـ

قوهستانی ـ قنبری ـ چریگلی ـ عیسای ـ شهسواری ـ بهلولی ـ تر بر ـ ذغالی ـ

اردال و شاه سون جزء طایفه بوده و تحت سر پرستی کلانتر این طایفه اداره

می شده اند.

احکامی که از شاهزادگان معتمدالدوله ـ فرهاد میرزا ـ حسام السلطنه ومسعود

میرزا ظل السلطان و دیگر حکام فارس موجود است مبین این واقعیت می باشد

این طایفه بین سالهای ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۰ ه ق تحت سرپرستی حاج تقی و از سال

۱۲۸۱تا ۱۳۱۶ ه ق تحت سرپرستی کلانتری مشهدی اسدالله واز سال ۱۳۱۷تا

۱۳۴۰ ه ق به کلانتری امیر قلی خان سام عشایر و در سال ۱۳۴۰تا ۱۳۶۵ ه ق

تحت سرپرستی و کلانتری عبدالحسین سهام پور اداره می شده است

بعد از سالهای اسکانذ اجباری طایفه لبو محمدی به دو قسمت صباحی و ملاحسین

تقسیم گردید که طایفه صباحی و تیره های چریگلی ـ عسای ـ سادات کل و شهسواری

 به کلانتری عبدالحسین سهام پورو از سال ۱۳۸۵ ه ق نگارنده عهده دار کلانتری

 طایفه بوده ام .

 

قلعه تبر

 

ماجرای دستگیری فضلعلی سرکش و راهزن معروف قلعه تبر

 

فضلعلی از طایفه بهارلو راهزن معروف در عهد ناصردین شاه و حکمرانی فرهاد

میرزا معتمدالدوله که در قلعه تبر بین جهرم و داراب به راهزنی مشغول بود.

فضلعلی و افرادش چنان عرصه را بر کاروانیان بندرعباس ـ کرمان ـ یزد و فارس

تنگ کرده بودند که رفت و امد به کلی مسدود گردیده و شکایات از حد این استانها

 گذشته به شخص ناصرالدین شاه رسید ناصر الدین شاه از شاهزاده قاجارفرهاد

میرزا قلع و قمع و دستگیری او را می خواهد و شاهزاده قاجار هم با همین شدت

از قوام می خواهد که بساط فضلعلی باید بر چیده شود.قوام از بین عشایر وقوای

دولتی به جمع اوری سپاه و لشکر می پردازد و در این میان مشهدی اسدالله معتمد

می شود که فضلعلی را از پای در اورد هنگامی که اردو به قلعه تبر می رسد

هرچه با توپ و گلوله حمله می نمایند هیچ نتیچه ای به دست نمی اید پس از

مشورت تصمیم می گیرند مدت زیادی اقامت کنند تا چه پیش اید و لااقل جلو

تجاوزات این گروه را بگیرند ساکنان قلعه تبر دارای دو سگ نگهبان و درنده

بودند که هر جنبنده ای را زیز نظر داشتند.عده ای میگویند اگر این دو سگ

 نباشند ممکن است بتوان به قلعه نفوذ کرد مشهدی اسدالله می فرستد ازبوانات

دو تور کاه کشی بیاورند و دو نفر از افراد طایفه اش یکی بنام جمال جعفر

 از تیره قاسمی و دیگری بنام حاج خدابخش از تیره بلحسنی را مامور می کند.

که امشب دو سگ نگهبان را باید بدام بیاورید و به هر کدام صد تومان پول خونشان

را می دهد که برای خانواده خود بفرستند خلاصه این دو شیر مرد با تدبیر و کوه

روی دشوار خود را به بالای کوه می رسانند و همین که سکها به انها حمله می نمایند

درب تورها را باز کرده و هر دو موفق می شوند دو سگ وحشی را به داخل بکشند

و خود مخفی می شوند وبا احتیاط تمام تا صبح خود را نجات داده با سگهای شکارشده

به اردو می رسانند.مشهدی اسدالله با بیست دلاور تصمیم می گیرد که به بالای کوه

برود ولی اگر اشرار از وجود انها اگاه می شدند با سنگهای پرتابی نابود شان می

 کردندقرار می شود توپخانه لاینقطع ایجاد سرگرمی و سرو صدا و غرش های

سهمگین بنماید تا فضلعلی و دارو دسته اش مجال فکر کردن پیدا نکنند و این بیست

و یک نفر با همین تدبیر به بالای کوه می رسند و با پشتبانی از یکدیگر و موضع

گیری مناسب قلعه را فتح و تمامد افراد ان را به قتل می رسانند و با رمزی که

 داشته اندعلامت پیروزی می دهند پس خود را به بالای کوه می رسانند و انها

 را با طناب بالا می کشند و مشهدی اسدالله از طرف فرهاد میرزا و همچنین

ناصرالدین شاه خلعت و تشویق دریافت می نماید که عکس تقدیر نامه او در

همین کتاب چاپ شده است واین هم واقعه ای دیگر بود از رشادتهای عشایر

 طایفه لبو محمدی و بقیه عشایر عرب

 

 

 واقعه ای از یک توطعه

 

در سالهای 1330 قمری مطابق 1290 خورشیدی که ایلات خمسه فارس تحت نظر قوام المل

شیرازی بود نامبرده به علتی به خارج از کشور  می رود و زمام امور ایل عرب به شخصی به

نامک معتمد الدیوان که از نوکران قوام بوده واگذار می گردد معتمد الدیوان در شیراز اردویی

فراهم می سازد تا به ایل عرب برود و حاکم و فرمانروای ایل عرب بشود و تمام کلانتران عرب

برای تعیین حاکم به ده بید می آیند که از طریق تلگراف و تلفن با تماس به والی فارس حاکم خود

را بشناسند از شیراز معتمد الدیوان به کلانتران جباره و شیبانی به نامهای امیر قلی خان سهام

عشایر و میر جانی خان معتضد عشایر – عسکر خان –شهباز خان – کربلایی محمد قلی- رضا

قلی خان – ایاز خان – قلی خان و دیگر کلانتران تماس حاصل و می گوید من به فرمان والی

فارس حاکم ایل عرب می باشم قصد عزیمت به ده بید و سر کشی به ایل را دارم همه کلانتران

در ده بید باشند. کلانتران حاضر در ده بید جلسه مشاوره ای تشکیل می دهند و به این نتیجه می

رسند که این شخص نوکر قوام است و ما حاضر نیستیم حکومتی نوکر را قبول کنیم و قصدشان

این بوده از خانواده ایل خانی امیر سلیم خان یا امیر آقا خان منصور السلطنه انتخاب نمایند امیر

قلی خان سهام عشایر از طرف کلانتران عرب به معتمد الدیوان تلگراف می کند  که ما حاضر

نیستیم که تو حاکم ما باشی و زیر بار تو نخحواهیم رفت گویا معتمد الدیوان که خودش را حاکم

مطلق و پشتیبانش را والی فارس می دانسته با تهدید جواب می دهد که به کلانتران عرب بگویید

به قبر پدرتان کمه حکومتی مرا نخواستید سهام عشایر در جواب می گوید کلانتران عرب گفتند

به قبر  پدر خودت کلانتران عرب که حاکم اینجوری نمی خواستند تصمیم می گیرند به سمت ایل

و خانه های خود حرکت نمایند و منتظر ادامه کار باشند که فراش تلفن خانه می آید و می گوید

معتمد الدیوان شما را خواسته در تلفن خانه شیراز است و می خواهد با شما صحبت کند مجدداً

سهام عشایر به تلفن خانه می رود و می گوید چه فرمایشی دارید می گوید خیلی ناراحت بودم و

حرفی به شما زدم و عذر می خواهم من همه گونه به شما مساعدت و همراهی خواهم کرد بیایید

و رای بدهید به حکومتی من در ایل عرب سرپیچی نکنید هر چه نظر شما باشد من همان کار را

خواهم کرد . اسما ً من حاکم ایل عرب هستم ولی رسماً امر حکومتی با شما باشد پس از

مذاکرات زیاد قرار کلانتران بر این می شود که یک نفر  از کلانتران با 100 سوار که هر 10

سوار از طرف یک نفر از کلانتران باشد به شیراز برود اگر دیدند گفتار معتمد الدیوان درست

است با او کنار بیایند در غیر این صورت تصمیم دیگری اتخاذ نمایند . امیر قلی خان سهام عشایر

با یکصد سوار که 50 سوار از شیبانی و 50 سوار از جباره بوده از ده بید به شیراز می آید .

پس از ورود به شیراز محلی برای استقرار سواران تعیین کرده به ملاقات معتمد الدیوان می رود

معتمد الدیوان از این مطلب بسیار خرسند می شود و اردویش را از شیراز به اکبر آباد حرکت

می دهد فردای آن روز برای سان یا رژه اردو از شهر خارج می شود و ایشان سان می بیند یک

سرهنگ با 100 نفر سرباز و یک قبضه توپ و 100 قبضه تفنگ از طرف والی فارس در

اختیار معتمد الدیوان بوده و 300 نفر سوار و تفنگ چی از شیراز در معیت داشته است چادر

بزرگ قوام الملک را برای خودش نصب کرده و  تمام یساولان و قراولانی  که همراه قوام

الملک به مناطق فارس عزیمت می کردند همه  و همه در اختیار معتمد الدیوان قرار می گیرد .

زمانی که امیر قلی خان از اردوی معتمد الدیوان بازدید می کند بسیار ناراحت می شود و نامه

ای به کلانتران عرب در ده بید می نویسد که مضمون نامه این بوده :

 

گر این تیر از ترکش رستمی است                 نه بر مرده بر زنده باید گریست

 

این شخص آن نوکر دیروز نیست و یک حاکم با قدرت و دارای اردویی مهیا می باشد و اگر از

شهر خارج شود و به ایلات عرب روی آورد دیگر کسی جلوگیر آن نخواهد بود به هر حال کار

از کار گذشته تا خدا چه خواهد اردو از اکبر آباد به سمت زرقان و مرودشت حرکت می کند در

صحرای مرودشت چادر های حکومتی نصب می گردد یساولان  قراولان به گشت شبانه مشغول

می شوند سرهنگ با سربازانش از چادر حکومت محافظت می کردند احدی را جرات ورود به

اردو نبوده از این منزل هم امیر قلی خان شرح مفصلی به کلانتران می نویسد و عنوان می کند

که این شخص ازقوام هم رتبه اش بالاتر رفته و در صدد دفع شر این شخص باشید . روز سوم

از مرودشت به سمت تخت جمشید حرکت می نماید در نزدیکی تخت جمشید ملکی متعلق به

مشار الدوله بوده معتمد الدیوان ده سوار می فرستد و دستور می دهد که او را ذ رنزد معتمد

الدیوان بیاورند سواران به منزل مشارالدوله می روند و دستور معتمد الدیوان را به اوئ ابلاغ

می کنند . مشار الدوله می گوید چطور معتمد الدیوان چنین غلطی کرده که من بروم نزد معتمد

الدیوان سواران می گویند ما ماموریم  و معذوریم و باید شما را ببریم و هیچ علاجی ندارد پیر

مرد مشار الدوله به امر اجبار سوار بر الاغ می شود و با نوکرش و سواران معتمد الدیوان به

سمت اردو حرکت می نمایند وقتی مشار الدوله نزدیک درب ورودی چادر معتمد الدیوان می

رسد از الاغ پیاده می شود و تا جلوی چادر می رود . معتمد الدیوان جلو چادر ایستاده و

مشارالدوله انتضار سلام و احترام از طرف معتمد الدیوان داشته چونکه این شخص تا دیروز

نوکر انها بوده می بیند صدای از جانب معتمد الدیوان برنمیاید.مشارالدوله میگوید معتمددیوان

سلام علیکم.معتمددیوان میگوید سلام علیکم پدرسوخته وبه فراشان دستور می دهد چوب بیاورید

ان پیرمرد بیچاره را به فلک می بندند

 

و زیاده از حد چوب میزنند که پیرمرد زیرچوب قش میکند.میگویند هنگامی که مشارالدوله چوب

میخورد،میگفت پدرسوخته معتمددیوان مراکشتی.بعد امیرقلی خان خودش را روی مشارالدوله

می اندازد و از زدن چوب به او جلوگیری میکند از این منزل هم نامه ای به کلانتران عرب می

نویسد اگر دفع این شر نشود همه ما به سرنوشت مشارالدوله دچار خواهیم شد.دراینجا کلانتران

تصمیم میگیرند که با معتمد دیوان به جنگ بپردازند و شر اورا کوتاه کنند.سیدان و فاروق که

اردوی معتمددیوان وارد میشود اردوی عرب و کلیه کلانتران عرب هم از ده بید وارد سیدان و

فاروق می شوند به عنوان اینکه امدند از حاکم استقبال نمایند. عسکر خان،محمدقلی خان،و شهباز

خان و کلیه کلانتران شیبانی و جباره سواره و پیاده مسلح خود را به جلوی اردوی معتمد دیوان

میرسانند عسکر خان پیاده می شود و رکاب اسب معتمد دیوان را می گیرد و به او خوش امد می

گوید در گفتگو بودند که بوسیله کربلای محمد قلی گلوله ای به سینه معتمددیوان زده می شود و

معتمددیوان از اسب به زمین می افتد و تمام سواران و تفنگچیان عرب به اردوی معتمد دیوان

 

                               حمله ور می شوند اردو بدون مقاومت و خونریزی تسلیم می شود و کلیه سلاح و تجهیزات اردو

توسط اردوی عرب غارت می شود . سرهنگ با سربازان و توپ و سلاح به قعله فاروق می

رود و از خود دفاع می کند اردوی عرب اطراف قعله را محاصره کرده و چهار روز سرهنگ

و سربازانش در محاصره بودند بعد از چهار روز از نظر خوراک و اب در مضیقه قرار می

گیرند و ناچار به تسلیم می شوند توپ و 100 قبضه تفنگ به دست اردوی عرب می افتد و

تحویل عسکر خان شیبان می شود می گویند با این حمله به حکومتی معتمد الدیوان خاتمه داده می

شود و اردویش به دست اعراب قلع و قمع و خلع سلاح می گرددد و برای همیشه این آرزو را

معتمد دیوان به گور می برد گویا شاهزاده مسعود میرزا ذل سلطان فرزند ناصر الین شاه فکر

سلطنت و تاج و تخت در سر داشته و می خواسته به وسیله اردوی عرب تحت فرماندهی معتمد

الدیوان به تهرا ن حمله کند و سلطنت را از برادرش بگیرد   

 

شرح حال و گذشته هرات

 

 

                                                              

 

شرح حال و گذشته هرات

 

هرات را بهتر بشناسید و آن را با هرات افغانستان اشتباه نگیرید .

هرات بخشی است که در زمان قدیم جزء استان فارس بوده و بعداً

جزء استان کرمان شده و در حال حاضر جزء استان یزد و

شهرستان مهریز می باشد .مردم هرات که هراتی الاصل می باشند

فارسی و از اعراب شیبانی بوده اند که در زمان صفویه با ایل و

کسان خود به هرا ت آمده و چون هرات را جایی حاصل خیز و 

 دارای آب فراوان و چشمه و قنوات متعدد می بینند احشام و اغنام

خود را در آن محل آورده و سکونت را بر کوچ روی ترجیح

می دهندو قنوات و چشمه سار های هرات را کاملاً مالک و

 متصرف می شوند .و معلوم نیست که در حقیقت از صاحبانشان

 خریداری کرده ویا به صورتی دیگر متصرف شده اند قباله جاتی

 که از اجداد اعراب شیبانی به چشم می خورد همه مربوط به

 خودشان بوده که یا به فامیل خود فروخته اند و یا به دیگران ولی

 سندی که حکایت مالک قبل از اعراب داشته باشد در دست نیست

. نهر رئیسی و نهر مسیحی که از دو چشمه در مجاورت یکدگراز

  زمین می جوشد در قسمت جنوب بخش هرا ت قرار دارد ولی

 می توان گفت از یک منبع هر دو سرچشمه می گیرند  با این

 تفاوت که نهر مسیحی سی برابر از نهر رئیسی بیشتراست تصرف

 اعراب شیبانی در چشمه هرات موجبات تمکین مالی آنها را فراهم

 ساخته به طوری که مبادرت به حفر چاه و قونات می نمایند با آماری

 که از هرات در دست است هفتاد رشته قنات دائر و بائر در حوزه وسیع

 هرات موجود است که کلیه را اعراب شیبانی آباد نموده از اراضی زیر

 کشت آن بهراه برداری می کرده اند قنواتی که در اثر فعالیت آنان صورت

 آبادی گرفته و اسم آنها به شرح زیرمی باشد :

 

تاج آباد - فتح آباد - حسین آباد - علی آباد - حسن آباد - هاشم آباد -

 سلیم آباد - باغ آباد نجف آباد - ملکی - جعفر آباد -

این قنوات مشروحه فوق کلاً آباد و از آنها بهره برداری می شود تعدادی

قنوات بائر است که از ذکر نامشان خودداری می شود . هرات از شرق

به استان کرمان از غرب به استان فارس از شمال جزء استان یزد و از

 جنوب به نی ریز فارس  محدود می باشد . اراضی قابل کشت هرات

 حدود ۷۲ کیلو متر مربع می باشد که آب هرات تکافوی اراضی

 زیر کشت را دارد .عده ای مبادرت به حفر چاه در منطقه هرات

 نموده اند که بیم آن می رود که آب چشمه ها  و قنوات کاسته شود     

 

 

خوانین هرات

 

امیر علی خان عرب شیبانی کسی است که با احشام و اغنام و فامیل

 خود ایل شیبانی را ترک گفته و به هرات رفته که گویند زمانی نادر

 شاه افشار از طریق بوانات فارس به سمت کرمان می رفته که

 به هرات واردمی شود آب و زراعت فراوان مشاهده می کند دشتی

 سر سبز و وسیع خاطر نادر شاه را متوجه هرات ساخته و به

 جستجو در اطراف هرات و مالکیت آن می پردازد. به نادر گزارش

 می رسد که حوزه وسیع هرات در تصرف فردی از اعراب شیبانی

 به نام امیر علی خان و اقوامش می باشد . نادر شاه امیر علی

 خان را به حضور می طلبد و از او می پرسد نامت چیست می گوید

 شهریارا نامم علی است می پرسد نام این ملک چیست می گوید

 ( باج و خراج ) است یعنی به عنوان باج و خراج به دست آمده

 لیکن نام اصلی آن هرات می باشد می پرسد آب و زراعت

 این ملک را چگونه می خوری جواب می دهد شاها همان گونه

که شتر نواله می خورد من این آب را می خورم و این ملک

 را زراعت می نمایم ( نواله یک نوع خمیر از آرد گندم است

 که به شتران می دهند ) نادر شاه از جرات و جسارت امیر علی

 عصبانی می شود دستور می دهد چشمان امیر علی خان را

بیرون بیاورند فردای آن روز اردو از هرات به سمت شهر بابک

 حرکت می کند و امیر علی خان و فرزند ارشدش به نام امیر

 مهدی خان را همراه اردو می برند بین هرات و شهر بابک تل

خاکی است که اردوی نادر شاه در آن محل توقف می نمایند که

 معروف است به تل وادار . در آنجا نادر شاه از کرده خود

 پشیمان شده و امیر علی خان را به حضور می طلبد و

می گوید علی از جرات و جسارت تو عصبانی شدم و دستور

 دادم چشمهایت را بیرون آورند حال چه می خواهی به تو بدهنم

 و تو را آزاد کنم امیر علی خان در جواب می گوید جانم به

 فدای شاه باد افتخار می کنم که چشمانم مورد عنایت شاه قرار

 گررفته حال هم قباله مالکیت هرات ا به فرزندم مهدی لطف

 فرمایید تا با دلگرمی به محل خود باز گردیم نادر شاه قباله

 مالکیت هرات را مهر و به میر مهدی خان فرزند امیر

علی خان می دهد وانان به هرات مراجعت می کنند 

 

شجرنامه اعراب شیبانی

 

از میر علی خان چهار پسر بوجود می اید به نامهای

۱-امیر مهدی خان۲-امیر هاشم خان۳-امیر محمد جعفر

۴ـحاج کعنان

از میر مهدی خان دو پسر بوجود می اید ۱-میر نجف

۲-میر محمد رفیع

ازامیر هاشم خان وامیر محمد جعفروجاج کنعان اولادی

باقی نمانده است و همچنین میر محمد رفیع

از میر نجف۶ پسر بوجود می اید بنام های

۱-قاسم خان۲-میر محمد علی۳-حسین خان۴-محسن خان

۵-میر محمد باقر۶-میر محمد صادق

از محسن خان و میر محمد باقرومیر محمد صادق اولادی

باقی نمانده است

از قاسم خان یک پسر بنام نجف قلی خان

از نجف قلی خان یک پسر بنام اعطا اله خان

از حسین خان چهار پسر بنامهای۱- علیقلی خان۲-نصراله خان

۳-اکبر خان۴-محمد هادی خان

از محمد هادی خان یک پسر بنام محمد خان

از محمد خان اولادی نمانده

از اولاد میر محمد علی سه پسر بنامهای ۱-امیر محمد کاظم۲-

میر محمد رضا۳-اسداله خان

از میر محمد کاظم یک پسر بنام محمد خان

از محمد خان دو پسر بنامهای۱-رضاخان۲-خلیل خان

از رضاخان سه پسر بنامهای۱-محمدرضا۲-احمدرضا۳-حمیدرضا

از خلیل خان دو پسر بنامهای محمد و علی

از میر محمد رضایک پسر بنام محمد خان

از محمد خان نه پسر بنامهای احمد-محمود-بیگلر-یاور-داور-

داریوش-مهدی-اکبر-کورش

از اسداله خان یک پسر بنام ناصر خان

از ناصر خان یک پسر بنام میر نجف

از میر نجف یک پسر بنام مهدی

از مرحوم حسین خان صبیه زهره سلطان که عیال مرحوم

میر احمد قلی برادر مرحوم امیر قلی خان لبو محمدی شد

سه پسر بنامهای ۱-امیر اقا خان۲-مرتضی خان۳-مهدی خان

و یک دختر بنام صدری جهان

از امیر اقا خان دو پسر بنامهای خسرو و پرویز

از مهدی خان سه پسر بنامهای ۱-هادی۲-محمدرضا۳-محمدحسین

از مرتضی خان یک پسر بنام محمد حسین

از صدری جهان سه پسر بنامهای ۱-هوشنگ۲-علی محمد۳-حسین

 

 
 

 توقف اعراب لبو محمدي در هرات بعد از

 مير علي خان شيباني

 

iii] بعد از اعراب شيباني قسمتي از اعراب جباره از طايفه لبو محمدي به هرات راه يافتند كه نحوه مهاجرت آنان به هرات اينگونه ميباشد : اكبر خان فرزند حسين خان عرب شيباني به وسيله فرج ا… خان ( خواهرزاده خود ) كه مسئول جمع آوري ماليات هرات بوده در جريان بحث بر سر ماليات به قتل مي رسد . فرج ا… خان پس از قتل اكبر خان از هرات به سمت شهربابك فرار  مي كند . به دنبال اين قتل بي بي مريم سلطان مادر اكبر خان به قصد خون خواهي پسرش با چند سوار و تفنگ چي  به سمت ايل عرب روي مي آورد تا با امداد از اقوام جنگجوي عرب خود به شهربابك حمله نمايد . وي در محلي به نام كرخنگان موفق به ديدار مشهدي اسدا… كلانتر طايفه لبو محمدي مي شود . مادر اكبر خان جريان واقعه را به آگاهي مشهدي اسدا… رسانده و از وي تقاضاي كمك مي نمايد .

مشهدي اسدا… خودش با پنجاه سوار به هرات مي رود و به هرات سرو سامان مي دهد . قلعه هاي خوانين شيباني را از دست افراد ديگري كه آن ها را به تصرف خود در آورده بودند خارج ساخته و به كارهاي كشاورزي هرات سرو سامان مي دهد .بعد از چهل روز بي بي مريم سلطان به هرات مي آيد .

هرج و مرج موجود باعث نا امني هاي زيادي شده بود تا آنجا كه حتي ضميم الدوله كه از طرف صمصام بختياري حاكم يزد مسئول اداره هرات و شهربابك مي گردد در راه عزيمت  به منطقه با مزاحمت هائي رو برو مي شود كه به بازگشت به يزد تن در ميدهد .

به هر حال تصميم گرفته مي شود كه بي بي مريم سلطان به اتفاق مير احمد قلي فرزند مشهدي اسدا… كه شخصي با سواد بوده به تهران عزيمت كند ودر جريان ديدار با ناصرالدين اشاه به دادخواهي متوسل شود .

بي بي سلطان بانو در ديدار با شاه ماجراي قتل پسرش را به آگاهي مي رساند . شاه دستور مي دهد كه حكم حكومتي هرات را به نام بي بي مريم سلطان بنويسند ، همچنين به والي كرمان و والي يزد دستور رسيدگي به جريان قتل و محاكمه قاتل صادر مي شود . بي بي مريم سلطان به همراه مير احمد قلي طي يك مسافرت  سي روزه به هرات مراجعت مي نمايد .بعد از باز گشت به هرات ،  مير محمد قلي با دختر حسين خان ازدواج مي نمايد و ساكن هرات مي شود ، كه نتيجه اين ازدواج سه پسر به نام هاي مرتضي قلي خان ، امير آقاخان و مهدي خان از خوانين هرات و يك دختر به نام صدري جهان مي باشد  . از آن تاريخ افرادي از طايفه لبو محمدي به هرات راه يافتند و املاكي را در هرات خريداري نمودند . همچنين افرادي از طايفه لبو محمدي مانند تيره لر و قسمتي از سادات [v] آل علي در معيت مير احمد قلي  مقيم هرات مي شوند و به كار كشاورزي مشغول مي گردند

 

                                     طایفه لَشَنی

 


این طایفه از ایل لُر و از طایفه زندیه می باشند که در زمان سلطنت کریم خان زند جزء سپاهیان خان زند به فارس آمده اند. پس از انقراض سلسله زندیه این طایفه پراکنده شدند، گروهی به ایل قشقایی و عده ای به بخش آباده طشک و... رفته و سکنی گزیده اند. مناطقی که هم اکنون ایل لشنی در آن زندگی می کنند کلاً مربوط به مناطق قشلاقی ایل عرب بوده که به لشنی ها
 فروخته اند.
لشنی ها در زمان رضاشاه تخته قاپو شدند.
لشنی ها افرادی ماجراجو بوده و عده ای از آنها در درگیری با نیروهای دولتی کشته شده اند. میرزا محمدخان، عباسعلی خان و میرزا اسدالله از طایفه لشنی در هنر خوش نویسی معروف بوده اند.
گفتیم که لشنی ها از ایل لر زندیه هستند و در زمان سلطنت کریم خان زند به فارس آمدند و شجره نامه ای از ایل زندیه دارند. از جمله اسماعیل خان واصل فرزند آقا علیخان، کلانتر لشنی های بخش آباده طشک که در روستای خواجه جمالی دیده به گیتی گشوده است و یک برگ فتوکپی کارت نسب نامه خود از ایل زندیه را به نگارنده  [محمدعلی پیش آهنگ ]داده است.
«شیخ علی خان» از طایفه لشنی یکی از پیشکاران لطفعلیخان زند (1209-1203ه.ق) پادشاه دلیر و متهور خاندان زندیه بوده است.بعضی از کلانترهای طایفه لشنی عبارتند از: نعمت الله خان پدر غریب شهسواری ملقب به ادیب العشایر شاعر معاصر، آقا علیخان واصل پدر اکبر واصل شاعر معاصر، کربلایی سلمان فروتنی شاعر معاصر، رمضانی، نگهداری،

اکبر واصل از طایفه لشنی

اکبر واصل فرزند آقا علی خان در سال 1311 خورشیدی در روستای خواجه جمالی متولد شد. مدتی کلانتر طایفه لشنی منطقه خود بود. در شعر «واصل» تخلص می کند.
خزان شد باغ و راغ و دشت و گلشن
ز سیر چرخ و از تاراج بهمن
به  واصل هر چه آمد از تو آمد
پری وش وای بر من، وای بر من
* * *
اجل آید چو پر پیمانه گردد
بخسبد بخت و عقل دیوانه گردد
چو «واصل» تنگ دستی آیدت پیش
تو را هر آشنا بیگانه گردد

غریب شهسواری «ادیب العشایر» از طایفه لشنی

غریب شهسواری فرزند زنده یاد نعمت اله خان که سالها کلانتری لشنی را عهده دار بود می باشد. شهسواری متوفی 17/4/76 از شعرای معاصر است.
غریب تا کی خوری خون دل خویش
مگو دوران به من کم داده یا بیش
تو را که عاقبت گور است منزل
در این صورت چه شاه باشی چه درویش
* * *
 چو اندر بیستون فرهاد مسکین
شنید آوازه فقدان شیرین
حقیقت «شهسواری» داد و خوش داد
به یاد روی شیرین، جان شیرین

چند بیتی از یک غزل
ای که مرد نیک خوئی چون تو در فرهنگ نیست
هست اما با چنین اخلاق و فر و هنگ نیست
بس جواهر هست اندر بحر و بر لیکن یقین
روز سنجش ارزش و تأثیرشان هم سنگ نیست
نقش بسیار است نقاشان و طراحان بسی
هیچ یک را شهرتی چون مانی و ارژنگ نیست
بوستان ملک، فرهنگ است و گل فرهنگیان
لیک گلها را همه یک نوع عطر و رنگ نیست
مستعد پیش رفتن کاروان ما بود
این عقب ماندن به جز فقدان پیش آهنگ نیست