أدوات التعجب:
«... و أکثر عبارات التعجب إنتشارا بین البغاده هی: (أیّبهْ) و (أیّباهْ) و (ییَابه) و التی تقال عند مشاهده حدث یثیر التعجب و الدهشه و هناک عبارات کثیره لهذا الغرض لا مجال لذکرها...»
(موسوعه اللغه العامیه البغدادیه، الدکتور مجید محمد القیسی، الطبعه الاولی، عمان، 2013)
متن فوق از کتاب فرهنگ لغت عامیانه بغداد برگرفته شده است که در مورد ادات تعجب در زبان عراقی و مخصوصا بغدادی بحث می کند. بر اساس این مطلب در میان بغدادی ها عبارت فوق الذکر بیشترین کاربرد را برای اظهار تعجب دارد. جالب اینجاست که در میان عرب های خمسه نیز این عبارت کم و بیش با تفاووت در تلفظ به منظور اظهار تعجب از چیزی به کار می رود.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته میان دو گویش عربی خمسه و عربی عراقی شباهت های بسیار زیادی وجود دارد. این در حالیست که به ندرت می توان میان گویش خمسه با سایر گویش ها شباهتی یافت. این نکته دلیلی است بر منشاء عراقی عرب های خمسه. در این وبلاگ سعی می شود برخی شباهت های موجود میان این دو گویش به تدریج ارائه شود. برای نمونه در اولین یادداشت به کاربرد حرف اضافه «فد» میان این دو گویش پرداخته شده است.
حرف اضافه «فد» در همه گویش های عربی کاربرد ندارد. لذا کاربرد آن در گویش های عراقی و عربی خمسه نشان دهنده ریشه مشترک این دو گویش می باشد. با این حال عراقی ها در موارد متعدد تری از این کلمه استفاده می نمایند.
برای نمونه:
الف: در معنای چیزی یا یک چیزی
مثال: عرب عراقی می گوید: تحب تشرب فد شی؟ (دوست داری چیزی بنوشی؟) خمسه می گوید ترید فد شی تشرب؟ یعنی می خواهی یک چیزی بنوشی؟
ب: در معنای یک
عراقی می گوید فد مرة، یعنی یکبار، یک مرتبه اما عرب خمسه می گوید فد مرتبه.
عراقی و خمسه هردو می گویند فد یوم
عراقی می گوید فد چَم یعنی چندین تعدادی، اما خمسه می گوید فد کم به معنای کمی یا یک کم.
شباهت های دیگر این دو گویش را می توانید در یادداشت های بعدی بخوانید.
دوستان عزیز مقاله ای بسیار با ارزش در مورد مقایسه گویش عربی خمسه با زبان عربی معیار برای دانلود در این صفحه قرار داده شده است. این مقاله به موضوعات مهمی چون عرب های ساکن در ایران و پیشینه آنها، پیشینه اعراب خمسه، طوایف آنان و به صورت تخصصی گویش خاص آنان می پردازد.
برای دانلود مقاله بر روی لینک زیر کلیک نمایید: